Reacties

Op dezelfde melodie werden o.a. twee oorlogsliederen geschreven:

• “De stem uit het Oorlogsgraf” (gezongen door Aloïs De Bruyne)
• “De Spion, de verrader van België” (gezongen door Bertha Rusbach en Mme Ellegiers in Antwerpen en door Victor Bekaert)

DE STEM UIT HET OORLOGSGRAF

Stil die gluurden de stralen der maan
over velden en graven welaan
waar zij rusten die hier voor ons land
hun geluk zijn op aarde ontnomen.
Zij die streden in ’t woedende vuur
maar daar slaagde hunne laatste uur
’t Is te laat wij zijn er niet meer
smeken wij u teer.

REFREIN:
“Aanhoort nog onze stem
en vergeet niet het lijden van hem,”
weergalmt uit het graf,
“wij zijn allen gevallen soldaten.
Waren wij maar zo blij
nog als vroeger aan uwe zij.
Helaas, ja nu is het te laat,
wie stierven als soldaat.”

En de graven der helden alleen
liggen eenzaam in droevig geween.
Alles is daar omgeven in rouw,
deze plaats is door elkeen verlaten.
Maar opeens die weerklinkt ene kreet:
ene vrouw die het kerkhof betreedt.
“Hier ligt hij” sprak zij met een gil,
maar een stem sprak stil:

En zo zijn er hier vrouwen op aard
die vergeten hebben alle smart
van hun man die als slachtoffer viel
voor de vrijheid van haar en ons allen.
Maar terwijl zij vergeten hun plicht
is zijnen blik reeds op haar gericht
en zij hoorden den galm zo zacht
in den droeven nacht:

DE SPION, DE VERRADER VAN BELGIE

Wat verschijnt er nu weer voor ’t gerecht
Een mensch als een dier noch zoo slecht
’t Is de spion, verrader van ’t land
Hij verschijnt nu voor zijn euveldaden
Spioneerde met een laf gedacht
Hij die koning, land en volk veracht
Door zijn schuld werd zoo menige vrouw
Gebracht in de rouw.

REFREIN
Verrader van ons land
Voor uw straf moet men u guillotineeren
Spioen van den vijand
G’hebt zoveel menschen doen fusilleeren
Gij staat nu voor het gerecht
Hoort die weduwen en wezen, barbaar
Zij roepen om wraak in het hart
Ter dood, o moordenaar

Op een morgen bij het zonnelicht
Stond een moeder met lijdend gezicht
Zij aanschouwde voor de laatste maal
Wijl de zon schijnt over berg en dalen
Haar man stond geblinddoekt voor haar
De soldaten die stonden reeds klaar
Een schot knalde, hij was niet meer
Wijl de vrouw zonk neer

Gedenkt nog die verschrikkelijke nacht
Gij waart bezield met een vreeselijk gedacht
Een oude vader sleurt gij van zijn bed
’t Was om hem naar het gevang te sturen
Maar een knaapje sprong voor u barbaar
Het roept uit: gij zijt een verraar
Maar gij mikte ’t revolver gezwind
Op het arme kind

Maar ’t verraad van u hield genen duur
Gij die staat nu terecht op dit uur
Het volk roept er met wraak in het harte
Spaart hem niet hij die kende geen smarte
Door zijn schuld en zijn vreselijk verraad
Stierf aan ’t front menig Belgisch soldaat
Vele burgers zijn gefusilleerd
Of in Duitschland gekreveerd

SLOTREFREIN
Verrader van ons land
Voor uw straf moet men u guillotineeren
Spioen van den vijand
G’hebt zo veel burgers doen fusilleeren
De rechter spreekt de doodstraf uit
En het volk roept te samen uit:
In België bestaat nog ’t schavot
Maakt de lafaard spoedig kapot

Over Landru vonden we nog een ander lied, “gedicht en gezongen door Eduard Declerck” (volgens Roger Hessel in “De filosofen van de straat”) op de wijze van “Reviens vers le bonheur” (zie “De droeve klacht van een deserteur“). Het beschrijft de misdaden van Landru zoals de marktzanger ze in de kranten had gelezen.

HET SCHAVOT VAN LANDRU

In Parijs was een zeker Landru
Die bedreef zoveel misdaden nu
Hij bracht menige vrouwen in schand
En daarna ontnam hij hun het leven
Om hun te verleiden weldra
Lokte hij hun naar zijne villa
En daarna bracht hij hun ter dood
Wat een wreedaard groot.

Refrein:
Vervloekt gij laffe Landru
Gij zult sterven op het schavot nu
Gij hebt te veel misdaan
Om op aarde hier nu nog te zwerven
Ach God wat een wreedheid groot
Elf menschen bracht hij daar ter dood
Hij heeft hun daarna ook verbrand
Voor hem wat ene schand

Als hij hen dan ook had in zijn macht
En dat hij haar zo ver had gebracht
Als hij had al hun geld en hun goed
Deed hij hen van de aarde verdwijnen
Spoorloos waren zij weg op enen keer
En men vernam van hun dan niet meer
In zijn oven wierp hij hun lijk
’t is toch ijselijk

Op een zekeren keer kwam ’t gerecht
In Landru zijnen kelder terecht
En zij vonden daar enen plas bloed
En ook veel verkoolde mensenbeenderen
Hij werd daar dan genomen vast
En mede naar het prison gebracht
Daar loochende hij alles af
Want hij … (? wou geen straf)

Nu is hij voor zijn misdaden groot
Gestorven ja al op het schavot
En nochtans loochent hij altijd voort
Dat hij toch gene mensch had misdreven
Hij werd gebracht voor de guillotine
Waar duizende menschen stonden te zien
Nu is hij voor zijn wreedheid groot
Ja gebracht ter dood

	Partituur * Het schavot van Landru *
	1. instrumentaal

Ken dit liedje van uit mijn jeugd
Werd op ieder kermisbal gespeeld
Ben afkomstig van Leuven

De melodie van het lied over Landru – of althans het begin van de strofe en het hele refrein – herkennen we ook in “Slachtoffers van den Oorlog”, gezongen door Albert Bol en Jeanne Horsten (op piano begeleid door Henri Theunisse)

Volgens het etiket van de 78T-plaat zou het gebaseerd zijn op “Till we met again”
Dat is allicht de wals “Till we meet again” (1918) (Composed by Raymond B. Egan / Richard A. Whiting). Op plaatopnames circa 1950 is enkel het refrein overgebleven.

Wreed en plezant volg ik al een tijdje, Johan is een onuitputtelijke bron als het over marktzangersliedjes gaat; altijd mee om te helpen en zoeken. Emballage Kado was een ontdekking…

Ik zoek de partituur van “trek maai go baai a gillei” van remy ray.

Dank U

jj.hottart@telenet.be

En kunnen we die geluidsopname ergens beluisteren?
Nog eens bedankt, het was weer heel gezellig!

beste
De tekst zoals gezongen door Annie Heuts komt reeds voor op de marktblaadjes van H Geens Vangestel samen met oa Five minutes more,
you are always in my heart, en het alomgekende “wat een vogel lijden kan” . Hij heeft de melodie mogelijk niet gebruikt voor een of ander voorval, maar ik vermoed dat het wel op zijn repertoire stond.(marktblad van rond 1947 of 48)

De onbekende bron waarvan sprake in mijn reactie hierboven is de ‘Encyclopedie van het levende Vlaamse volkslied’ van Gelber. Op pagina 112 in deel 2 vind je dit lied met melodie en twee strofes. Die zijn vierregelig en quasi identiek aan de eerste helft van de eerste twee strofes hierboven.

In het boekje “Tararaboemdiee & de blikken dominee” van Ewoud Sanders wordt in 48 pagina’s het ontstaan van dit lied uit de doeken gedaan. We vernemen zelfs waar de “blikken dominee” vandaan komt en leren nog een pak andere tekstvarianten kennen. In het relaas over het auteursrechtenproces in 1932 vernemen we dat het refrein helemaal auteursrechtenvrij werd verklaard, ondermeer omdat bewijs werd aangeleverd dat dit reeds in 1809 in een bundel met Tiroolse liedjes werd gepubliceerd als “Ta rada Bum die e”