Reacties

Hallo, mijn overgrootmoeder is overleden en wij waren gaan kijken voor eventuele herinneringen.., tijdens het zoeken ben ik een enveloppe tegen gekomen met daarin een lied en bovenaan “Soldatenlied”, die was natuurlijk van mijn overgrootvader, ik zou hier graag wat meer over willen weten. De beginnende tekst en het refrein zal ik hieronder plaatsen.

In 1914 ik werkte op ons land
Ik hoorde zeggen dat oorlog was, en liet mijn ploeg in Ierland.

Ik pakte gauw een riek, een gaffel en een veis.
Ik frette 17 boterhammen op met appelspijs.

Ref: Haar aan den hond zijn poten
Haar aan den hond zijn kont

enz.

Goed deze te vinden 🙂 Ik was vandaag de cd van het nieuwe Spilar eens aan het beluisteren, en die begint met een zeer leuke versie van dit lied, maar ik dacht ook eerst “vanwaar ken ik deze melodie?”
Bij Spilar is het wel niet echt in een of ander “oudkempisch”, maar in het hippe westvlomps.

Weet u van waar het volgende lied komt? Ik hoorde het van mijn moeder (1910-2002)

“Ik kan trouwen als ik wil, ik heb de keus uit twalef lieven,
‘k Heb nen ouwe met nen bril die ik niet en wil
Maar hij is toch ne rijke, voorzien van geld en goed!
Ik moet nu niet meer werken, ik kan dragen ne zijden hoed.

En Jefke van de kermis heeft mij ook een kus gegeven…”
en dan stopt het.

????? moet rond 1920 zijn

R. Vermandere gaf een lied uit bij Gustave Faes in Antwerpen onder de titel “Microben”. De tekst werd overgenomen in “Liederenboek van het Alg. K. Vl. Studentenverbond” (1913). Het lied is een satire en heeft geen wetenschappelijke waarde. Het gaat ook niet specifiek over de (Spaanse) griep want het suggereert dat het pas ontdekte bestaan van de nauwelijks zichtbare microben aantoont dat zowat alles aan deze “kleine diertjes” te wijten is. Rob Van Deun stuurde me een veldopname (waarvoor nogmaals dank) die door Herman Van Gorp in 1976 werd gemaakt bij Regina Dockx uit Oud-Turnhout tijdens de voorbereiding van zijn licenciaatsverhandeling. Zij zong uit het hoofd een stuk van het lied voor. Het zal ons nog wat kopzorgen opleveren om die opname te analyseren en om te zetten in bruikbaar notenschrift, tenzij we de originele partituur van Vermandere kunnen terugvinden.

Microben

Sinds een korten tijd is er een dier ontdekt
Of beter een klein dierke,
Dat wel honderd duizend malen minder is,
Dan ’t allerkleinste mierke;
’t Weegt juist tienmaal minder dan een zeepblaas⁽¹⁾ weegt
En van ’t minst dat gij een liter geersten⁽²⁾ leegt,
Hebt ge er vier millioen – ’t en is u niet misgund –
Een kosteloos verblijf in uwe maag vergund !

Microben, microben
Buiten, binnen, onder ons en boven :
Geen enkel’ plaats waar g’ haar niet vindt;
Ze zit in vuur, in sneeuw, in ijs en wind!
Microben.

Men heeft de microob in alle spijs en drank,
Bij alle dier gevonden :
Zij wordt met de brieven, met den telegraaf,
En telefoon verzonden.
Gansch deze aarde is slechts een groot microbennest
Oude en nieuwe wereld zijn erdoor verpest :
En in Congo ook, microob al wat men ziet,
Er zijn er daar zooveel dat zij gaan half voor niet.

’t Schijnt dat er veel soorten van microben zijn,
Verschillende naar de landen :
Aan den Noordpool kunnen zij goed tegen kou,
In Congo tegen ’t branden;
Aan de Roode Zee zijn zij zoo rood als bloed,
Aan de Zwarte Zee zijn zij zoo zwart als roet;
In China zijn zij geel, van pooten tot aan kop
In Pruisen hebben zij ook eenen pinhelm op !

Al de ziekten die er op deze aarde zijn,
We hebben z’ hun te danken :
Waren er geen microben, al ons kwaad hield op,
Er waren scheel’ noch manken.
Ze hebben ons geschonken die influenza⁽³⁾,
d’ Hysterie, migraine en etcetera:
En als ze vechten daar, dat ’t aan de ribben houdt,
Dat komt door de microbe van het Engelsch zout⁽⁴⁾ !

Elke dag brengt veel nieuwe microben voort,
Ik zelf heb er gevonden :
En als monsters zonder waarde heb ik die
Mijnheer Pasteur⁽⁵⁾ gezonden.
Hij heeft ze dan ook met aandacht bestudeerd
En mij met een grooten langen brief vereerd,
Waarin dat hij mij juist, de namen heeft verkond
Van al de nieuwe microben die ik tot hem zond.

⁽¹⁾zeepbel
⁽²⁾gerstebier
⁽³⁾Griep. Er was nog geen “Spaanse” griep toen dit lied werd gepubliceerd
⁽⁴⁾Magnesiumsulfaat, gebruikt als laxeermiddel
⁽⁵⁾Louis Pasteur (1822-1895) lanceerde de theorie van de micro-organismen alias microben als ziekteverwekker, waar sterilisatie een probaat tegenmiddel was, niet alleen voor het langer bewaren van voedsel maar ook om wonden en medisch gereedschap te desinfecteren. Deze ontdekking komt ook vandaag nog van pas om zelfgemaakte katoenen mondmaskers te kunnen hergebruiken…

In het boek “Het Monster van de Oorlog. Nederlandse liedjes en gedichten over de Eerste Wereldoorlog” (Nijght & Van Ditmar, Amsterdam, 2004) vond ik een anoniem gedicht – geen lied – over “De Spaanse Griep” dat in Amsterdam zou geschreven zijn in 1918.

(SPAANSE GRIEP)
Ieder heeft thans influenza,
Spaansche griep, of hoe het heet.
Ieder had het, ieder wacht het,
Of hij heeft juist nu het beet.
Aspirine wordt verorberd,
Niet bij grammen, maar bij het pond.
En men geeft de thermometer,
Vlijtig door, van mond tot mond.⁽¹⁾

Heel het economisch leven,
Staat, blijft dit zoo gaan, dra stil.
Aangetast door eisch der staking⁽²⁾,
En de Spaansche griep-bacil.
Deze uiterst kleine wezens
Werken samen, naar ik vrees,
Met de bloedige juweelen
Der beruchten Rutgers-Mees⁽³⁾.

Wie er echter mogen staken,
Niet de dokters! Zie hen gaan!
Door de straten schieten zij ,
Als meteoren langs hun baan.
Toen Alberto⁽⁴⁾ er één wou filmen,
Op bezoek bij een patiënt,
En de film juist draaide,
Was hij alweer weggerend.

⁽¹⁾ “Van mond tot mond”, dat lijkt niet de beste garantie om de ziekte niet door te geven…
⁽²⁾ er was in 1918 en in Nederland misnoegdheid wegens de belabberde sociaal-economische situatie.
⁽³⁾ Sebald Rutgers was een vooraanstaand Nederlands communist en samen met zijn echtgenote trok hij naar Rusland om er Lenin te ontmoeten. Hij nam deel aan internationaal overleg terwijl zijn vrouw huiswaarts keerde met een geheime opdracht en Russische juwelen.
⁽⁴⁾ Het is niet duidelijk wie die Alberto was. Misschien gaat het over Albert Mullens die samen met zijn broer Willy in die tijd films produceerde.

Dag Johan

Dat intrigeert mij enorm, dat er geen liederen zijn over epi/pandemieën. Er wordt wel eens gezegd dat marktzangers de miserie van een bepaald dorp alleen in andere dorpen bezongen, omdat het voor de lokale bevolking te pijnlijk kon zijn. Misschien ook uit schrik om weggejaagd te worden, of erger. Zing maar eens een moordlied voor een publiek waar familieleden tussen staan.
Zou het kunnen dat de Spaanse griep zo algemeen was dat ze er nergens over durfden te zingen?
Dat lijkt wel in strijd met de snelheid waarmee er vaak liederen verschenen. Ik zou denken dat er zeker bij de start van een epidemie toch regionen moeten zijn die even gespaard bleven en waar er liederen opdoken …
Of zouden ziekte en dood zo veel normaler geweest zijn dan tegenwoordig dat het minder groot nieuws was? Zeker tijdens en vlak na de oorlogsgruwelen?
Hierbij een recent lied van Ed Cooyman over de coronapandemie-maatregelen.

Dag Johan,
In bijlage een coronalied met op trompet mijn dochter en zang van haar schoonvader, in het Gents met onderteksten. Ik vind het fraai maar ben wel bevoordeeld…

Schitterend, ondanks het onderwerp. Tex-Mex gewijs zou het Flaco Jiminez kunnen zijn, maar z’n nederlands is te goed, whoeah. Dus gokken we maar op Jan De Smet!

De groeten,

Michel

Beste,

Het is ook dezelfde muziek die Walter De Buck gebruikte voor zijn Timeloe Pameloe ( terug te vinden in overzichtsboek WDB pag 378 weliswaar in een andere toonaard geschreven)

prachtig hoe jullie dat allemaal kunnen terugvinden. Proficiat !