Reacties

Vergelijk met de Zangeres Zonder Naam “Jongens van achttien jaar”
De melodie klinkt inderdaad als een Duits soldatenlied.

Ha! Geen “dode gloed” maar een “rode gloed”, geen wonder dat ik bij mijn vorige zoektocht niets terugvond.

Op www.seniorplaza.nl vond ik in januari 2013 deze tekst van het lied getiteld “Jongens van achttien jaar”, zoals het ook door de Zangeres Zonder Naam werd gezongen in 1966 – zie https://youtu.be/An9YF3CGhYc De muziek hiervan zou gecomponeerd zijn door Jean Kraft en Johnny Hoes. De tekst is veel ouder en van een onbekende auteur.

’t Is nacht een donk’re nacht zonder gedruis
Hier in de eenzaamheid, zo ver van huis
Opeens weerklinkt bevel, de vijand nadert snel
Mannen houdt u gereed, de strijd wordt heet
Opeens weerklinkt bevel, de vijand nadert snel
Mannen houdt u gereed, de strijd wordt heet

Jongens van achttien jaar staan in de rij
Mannen met grijzend haar trouw aan hun zij
Zij allen moesten toch, onder de wapens nog
Scheiden van vrouw en kind, verloofd’ en vrind
Zij allen moesten toch, onder de wapens nog
Scheiden van vrouw en kind, verloofd’ en vrind

Zie je die grijsaard daar gebroken staan
Hij vouwt vol bitt’re smart zijn handen saam
Ginds in een droge sloot vond hij zijn jongen dood
Naast hem lag zijn geweer, geen kogels meer
Ginds in een droge sloot, vond hij zijn jongen dood
Naast hem lag zijn geweer, geen kogels meer

Ach waarom moet er steeds weer oorlog zijn
Vernieling en terreur, verdriet en pijn
Het is een hel op aard, die zelfs geen kind’ren spaart,
Leg dus de wapens neer, geen oorlog meer
Het is een hel op aard, die zelfs geen kind’ren spaart
Leg dus de wapens neer, geen oorlog meer.

Geen “rode gloed” hier. Wel vond ik in november 2008 “Ziet gij die rode gloed” op www.cubra.nl en er komen hele stukken van overeen met het vorige lied:

Ziet gij die rode gloed
aan ’s hemels strand?
Ziet gij dat heldenbloed
vloeien in ’t zand?
Twee volk’ren strijden daar,
vermoorden wreed elkaar,
schieten elkander neer
met moordgeweer.

Jongens van achttien jaar
staan in een rij.
Mannen met grijzend haar
staan aan hun zij.
Zij allen moesten toch
onder de wapens nog.
Scheiden van vrouw en kind,
van maat en vrind.

De nacht is stil alom
zonder gedruis.
Dan klinkt een krijgsgezang
heel ver van huis.
Dan klinkt er een geweer:
de vijand nadert weer.
Mannen, houdt je gereed,
de strijd wordt heet.

Ziet gij die grijsaard daar,
starend in ’t rond
Vermagerd van verdriet,
zijn zoon niet vond.
Ginds in die droge sloot
Daar ligt zijn jongen dood.
Naast hem ligt zijn geweer,
Geen kogels meer.

Ziet gij die graven daar,
een offer rijk.
Daar zwaait de dood zijn staf
van lijk tot lijk.
En menig jonge held,
op ’t slagveld neergeveld,
slaapt er de dood in ’t graf.
Soldaat, slaap zacht.

In het boek “Huilen op de kermis”, een bloemlezing samengesteld door Dr. Tjaard De Haan in 1968, verklaart deze geleerde man dat de bijhorende melodie bijna identiek is aan “Nearer, my God, to thee” (1856) – zie http://hymnary.org/media/fetch/146712 en hoor https://youtu.be/PKsr49csFYk , bij ons beter bekend als “Nader bij U, mijn God”. Niet de melodie gebruikt door de ZZN. De tekst zou geschreven zijn tijdens WO I
Het “strand” in de eerste strofe van de vorige versie is waarschijnlijk een klanknabootsing van een misbegrepen zinsnede, want in onderstaande (oudere?) versie is het de “hemeltrans”, dus de horizon of gewoon de lucht:

“Ziet gij die rode gloed
Aan ’s hemels trans?
Ziet gij die stromen bloed,
Die vloeien thans?
Twee volken strijden daar,
Vermoorden wreed elkaar,
Schieten elkander neer,
Met moordgeweer.

’t Was nacht, ’t was donk’re nacht,
Niets geen gedruis,
Soldaten slapen zacht,
Dromend van thuis.
Opeens klonk daar ’t bevel:
“De vijand nadert snel,
Mannen, houdt u gereed,
De strijd wordt heet.”

Jongens van achttien jaar
Staan in de rij;
Mannen met grijzend haar
Trouw aan hun zij.
Zij allen moesten toch
Onder de wapens nog;
Scheiden van vrouw en kind,
Van maagd en vriend.

Ziet gij die grijsaard niet,
Starend in ’t rond?
Vermagerd van verdriet
Zijn zoon niet vond.
Ginds in die droge sloot,
Daar lag zijn jongen dood;
Naast hem lag zijn geweer –
Geen kogels meer.

Ziet gij dat grote graf
Aan d’IJseldijk?
De dood zwaait daar zijn staf
Met lijk op lijk.
Zo menig dapp’re held,
Op ’t slagveld neergeveld,
Rust daar in ’t stille graf.
Broêrlief, slaap zacht.