Artikels door Johan:
Soldaat versus Pacifist
Volgens Roger Hessel in “Marktliederen tijdens WO I” (MUZ0532) werd dit lied gezongen op de melodie van “Ne parle pas, Rose, je t’en supplie » . Hij kent het als « Soldaat en Internationaal ». Zo noemt ook Eugeen Koopman het in zijn liederenschrift.
In «Muzikaal Erfgoed van Oostende – Deel III – Klachtliederen » (MUZ0815) verwijst Roland Desnerck ondermeer naar een vliegend blad in de verzameling van het Meertens Instituut onder de titel « De Internationaal en de Soldaat – geestdriftig zangstuk voor twee heren »
Me dunkt dat het zowel inhoudelijk als inzake ritme evengoed past bij de melodie van “La Brabançonne”.
Thematisch lijkt het op “De twintigste eeuw”
Het lied wordt afwisselend gezongen door een strijdvaardige patriot (1e, 3e en 5e strofe) en een bezadigde voorstander van wereldvrede (2e en 4e strofe).
In de laatste strofe blijkt dat de patriot tot pacifistische inzichten is gekomen, wat toch verrassend is om dit terug te vinden in het veldboekje van een in WOI strijdende soldaat. Of niet? Het lied staat helemaal achteraan in dat boekje…
Soldaat versus Pacifist
1014 [A] onbekend [C] Aimé Maillart (1845)
Vaarwel mijn vriend, ik trek ten strijde henen:
gij weet, ons Vaderland is in gevaar.
Aan onze grens is den vijand verschenen,
weldra vertrekt een ganse legerschaar.
O wee aan hen die onzen grond betreden,
zij zullen allen sneuv’len in het zand.
Even moedig als d’helden van ’t verleden
strijden wij vrij voor Vorst en Vaderland.
Wat hebben zij, de volkeren u misdreven?
Waarom draagt gij die nationale haat?
Wie is de vorst die ’t recht heeft op het leven
en door eerzucht gans ’t mensdom nederslaat?
Neen, laat uw hart door genen moord bezielen
maar smeedt veeleer een reine broederband
met ’t volk dat g’hier als slaaf doet nederknielen.
Voor ons mijn vriend, bestaat geen vaderland
Nooit zult gij mij van mijnen plicht doen wijken,
ik blijf getrouw aan Vaderland en Kroon.
Op mijne borst zal ’t kruis der dapp’ren prijken,
mijn heldenmoed schenkt mij de lauwerkroon
Bij het gedacht der daden mijner vad’ren,
steeds onbevreesd bij ’t zicht van den vijand:
dit heldenbloed vloeit ook door mijne ad’ren,
ik schenk mijn leven voor het vaderland.
Uw lauwerkroon deed bloed bij beken vloeien,
uw kruis heeft nooit een edel hart bekoord!
Wist gij hoe menig tranen het besproeien?
Het is de prijs van laffe broedermoord.
Het heil van ieder sterveling beogen,
geen haat door dwingelandij ingeplant;
al uwe roem is slechts bedrog en logen
want gans de wereld is ons vaderland.
Mijn geest ontwaakt en minzaam voor mijn ogen
verschijnt een beeld van eendracht en geluk.
Helaas mijn hart werd door den schijn bedrogen,
de oorlog brengt niets dan rampen en druk.
‘k Zal uit mijn hart den oorlogszucht verbannen:
de wapens neer, reik mij de broederhand
en werpen wij een vloek op de tirannen
want gans de wereld is ons vaderland!
 |
Partituur * Soldaat versus Pacifist * |
 |
1. instrumentaal
|
Bronnen: zangwijze: "Ne parle pas, Rose" - "O schweige still, o lasse dich erbitten" melodie uit "Les Dragons de Villars" cfr. "De moord op de pastoor van Nijlen" tekst uit MUZ0953 veldboekje soldaat Boudewijns - WOI Ook in liederenschrift Eugeen Koopman anno 1916 (MUZ0349 lied nr 319) Dezelfde tekst als bij Koopman is ook te vinden in een liederenschrift van Aloïs De Vriendt. Ook opgetekend in Neerpede bij Jan Vemeiren als * De Belgische Soldaat * - geen tweezang maar een “brief” aan moeder - met vermelding *melodie: den armen bloed* (thesis Elke De Greef - deel IV - lied nr 548 pag. 772). Kan ook gezongen worden op "La Brabançonne"
Frans Rombouts, drukker-zanger uit Roosendaal, maakte op dezelfde melodie een eigen versie waarbij een Duitser dialogeert met een Belg.
