De bedelares
“De bedelares” of “Het balfeest” of “De versteven wees“, zo wordt dit lied genoemd in een paar liedjesschriften uit 1917 en in de door Herman Van Gorp en Willy Lustenhouwer genoteerde versies. Lustenhouwer schreef zoals steeds ook een melodie op, Van Gorp maakte in 1975 een bandopname bij Dymphna en Frans Laenen in Gierle die het bijna op diezelfde melodie zingen. Roland Desnerck vond het in “Het liedjesschrift van Dina Vanhoorne” (lied nr. 837 in “Muzikaal Erfgoed van Oostende”) die begint met ” ’t Is reeds daarginds, elks oogen stralen“. Erik Demoen plaatst het in “Liederen van de Industriële revolutie” en geeft als bron een “vliegend blad” van Jos Janssens uit Antwerpen, met verbasterde tekst en slechte rijmen evenwel, dus dat is zeker niet de auteur.
Het is een triestig verhaal over de kloof tussen arm en rijk: de hopeloze strijd van een arm meisje om niet van honger en kou te sterven en de apathie van feestende, welstellende jongelui. De liedjesmaker eindigt met een oproep tot de rijken om hun rijkdom te delen in de vorm van aalmoezen. Over een meer radikale en duurzame verdeling van de rijkdom wordt nog niet gerept, het zal dus wel gemaakt zijn aan het begin van de 20e eeuw.
De bedelares
[A] onbekend [C] onbekend
’t Is feest daarginds, elks ogen stralen,
van welvaart en zalige vreugd.
De tonen der muziek herhalen,
de wijn verdooft ’t gevoel der jeugd.
Wat sterrenglans, wat rijke glinster,
wat zoet gelach ligt er op elk gelaat.
Maar men vergeet de gure winter,
’t is buiten koud en ’t sneeuwt op straat.
Maar men vergeet de gure winter,
’t is buiten koud en ’t sneeuwt op straat.
Er wordt gebeld, de deur gaat open,
en snikkend sprak ’n kind vol nood,
het kwam tot aan de deur gelopen:,
mijn vader is reeds lange dood.
Mijn zusterke kwam ook te sneven,
mijn moeder ligt ook op het ziekbed neer.
’k Smeek u juffrouw, red ons het leven,
de honger martelt ons zo zeer.
’k Smeek u juffrouw, red ons het leven,
de honger martelt ons zo zeer
De deur vliegt toe, ’t bedelaresje,
mismoedig zonk ten gronde neer,
terwijl ze smeekt, de mart’laresse:
redt toch mijn moeder ’t leven weer.
Nog sneeuwt het voort op ’t halfnaakt meisje,
in slaap geraakt, ligt het roerloos en stil.
Niemand hoorde de klacht van ’t weesje
en buiten is het koud en kil
Niemand hoorde de klacht van ’t weesje
en buiten is het koud en kil
’t Is middernacht, ’t feest is ten einde, men treedt buiten in balgewaad,
toen hunne vreugde was beeindigd, blikten ze plots verschrikt op straat..
Een lijkje vond men op de dorpel,
’t was ’t wezekind, helaas het was reeds dood,
Het was al stijf, het arme mormel,
’t was reeds bij God en uit de nood.
Het was al stijf, het arme mormel, ’t was reeds bij God en uit de nood
Een les : rijken, heb meededogen.
Wil weduwen en wees bijstaan
zoveel het is in uw vermogen,
laat hen niet van ellend’ vergaan.
Want God heeft u fortuin gegeven
tot leniging van het aards verdriet.
Wil steeds aan hen een aalmoes geven,
vooral wanneer men er om bidt.
Wil steeds aan hen een aalmoes geven,
vooral wanneer men er om bidt.
 |
Partituur * De bedelares * |
 |
1. Dymphna en Frans Laenen, Gierle, 1975
|
|
2. instrumentaal
|
Bronnen: in MUZ0165 Geschiedenis café-chantant nr 157 pag 300 in MUZ0349 liedschrift Koopman nr 241 "Het balfeest" in MUZ0733 liedjesschrift Martha Criel 1917 Evergem in MUZ0903thesis Herman Van Gorp lied 22-7 "De versteven wees" + bandopname Dymphna en Frans Laenen, Gierle
2 Commentaren
Geachte heer, mevrouw,
Ik kan tot mijn spijt de muziek en/of de zang niet open krijgen…natuurlijk ben ik u zeer dankbaar, maar ik zoek toch vooral naar oude liedjes, die gezongen zijn. vroeger kon ik dat wel?
Hartelijke groeten
We kregen de afgelopen tijd een handvol gelijkaardige klachten. Voorlopig is dat voor ons een mysterie: de gelinkte muziek is wel degelijk aanwezig, de gebruikte methode om geluidsbestanden ter beschikking te stellen is al 15 jaar dezelfde en op onze toestellen (MacMini, MacBook Pro, oude iPad, nog oudere iPod Touch, iPhone) werkt het allemaal zoals het moet. We blijven zoeken.
Gezongen versies hebben we nauwelijks gepubliceerd, dat doen we liever “live” en de meeste liederen hebben we (nog niet) op die manier geregistreerd.