Lena die schone
De geliefden konden bijeen niet komen: ook in onze streken bepaalden de ouders in grote mate met wie hun kinderen wel/niet bevriend/getrouwd mochten zijn. En de dochter van een rijke man was niet geschikt voor een jongen van “gewone komaf”. Als dit tot drama’s leidde was het uiteraard stof voor een lied – gevonden in “Café chantant” – Willy Lustenhouwer; geen vermelding van auteurs.
Victor Clerinx kende het lied ook, hij besluit zijn soldatenliedjesschrift in 1933 met een ode aan zijn geliefde Julia (De Keyzer) onder de titel “Triestlied”, waarbij hij dus Julia in plaats van Lena de tekst binnensmokkelt. Victor – een simpele bouwvakker – en Julia – dochter van jong gestorven eerder welstellende ouders – trouwden een paar jaren later en bleven bijna 50 jaar samen: Victor heeft maar 7 jaar van zijn pensioen kunnen genieten, Julia werd 91 jaar. Ze had het liedschrift al die tijd bewaard.
In het refrein besluit hij ongewild met een grappige noot:
” ’t Is den wil van mijn vader en zijne wilde geschiet.” Zo’n drieste schutter was die vader niet, Victor had gewoon niet begrepen dat de voorzanger het had over “en zijnen wil is geschied.”
Louis Laermans uit Meerbeek heeft dit lied eveneens in zijn cahier opgenomen met als titel “De bedrukte jongeling.”
Ook in het “Eregems liekesboek” van Adriaan De Weghe (2008, Heemkundige Kring Iddergem) vinden we dit lied, zoals de auteur het hoorde zingen door zijn moeder.
Roger Hessel vermeldt het in zijn boek “De Filosofen van de Straat” en schrijft erbij dat hij het vond op een liedblad, uitgebracht door “Louis en Charel”, volgens hem daterend van tussen de twee wereldoorlogen.
Alfons De Belie (“Zo werd gezongen”, 140 volksliederen ontstaan voor 1926) schrijft dat hij de tekst vond als “los blad in het liederboek De Beleyr” en het refrein werd hem voorgezongen door Lieve Agneesens uit Meerbeek.
En tenslotte vonden wij zelfs een paar fonoplaten met steeds lichtjes afwijkende overgeleverde versies, gezongen door ouderen: de LP “Splinternieuw en Stokoud” van Alida en Jefke, zijnde de blinde zanger Jef Verwimp, en op BRT LP 836401 “Zo d’Ouden Zongen”, gezongen door mevrouw Maria Coeman-Noppe, opgenomen door BRT radio voor een seniorenprogramma circa 1978-1985.
Andere opnames uit dit programma zijn niet bewaard of toch niet teruggevonden, volgens een e-mail (2008) van het WoordArchief van VRT. Jammer.
Een originele partituur van “Lena” is er ook niet te vinden, 1 het moet helemaal door mondelinge overlevering zijn verspreid.
Het lied staat al sinds 1996 op ons repertoire en toen kenden we alleen de versie gepubliceerd door Willy Lustenhouwer. Die wijkt af van wat we later vonden, ook inzake melodie … en dat hebben we zo gehouden.
Lena die schone
Auteur: Onbekend
Een avond zo stil, de wind ruiste zacht,
en alles scheen zo ingetogen.
Een jongen zat daar, het was middernacht,
bedroefd met zijn hoofd neergebogen.
Maar in’t struikgewas hoorde hij een stem
z’n Lena die kwam naar hem.
Z’omhelsden mekaar zo vurig te gaar,
en wenende sprak hij tot haar:
Lena, mijn schone,
waarom laat gij mij alleen?
Onder die bomen
smeek ik je: ga toch niet heen!
Zij die kwam stil nader:
vriend, ik vergeet je toch niet!
’t Is de wil van mijn vader
en zijne wil is geschied.
Van jongs af, Lena, heb ik je bemind,
toen waren we beide nog kleine.
Ik speelde met u, jij was mijn vriendin,
o denk toch aan die schone tijden.
Maar ik die ben arm, en gij die zijt rijk,
daarom is er geen gelijk.
’t Is daarom dat gij mij zo laat alleen
in eindeloos en droef geween.
Vaarwel lieve vriend, hier is nog een ring,
aanschouw hem maar bij tussenpozen,
want vader die heeft een andere man
al voor zijne dochter gekozen.
Nog een laatste kus, het afscheid was wreed,
het hart gebroken door leed.
Hij keerde zich om, verdween in het gras,
daar achter in het struikgewas.
Des anderendaags, alles blij van geest,
automobielen en voituren,
reden heen en weer als voor een groot feest,
wat was er daar toch aan ’t gebeuren?
Veel klokkengelui, een trouw die kwam aan,
ze reden vlug langs de baan.
Maar op eens een schrik, te laat riep men dan,
ze reden daar op enen man.
Bloed zag men stromen,
Lena stapt uit de voituur,
valt op den dode,
het was ook haar laatste uur.
En daar lag nu Lena,
te samen met haar minnaar,
nooit verenigd op aarde
maar in de hemel te gaar.
 |
Partituur * Lena die schone * |
 |
1. Versie van Alida en Jefke
|
 |
2. Versie 'Zo d'ouden Zongen' (1983) Maria COEMAN-NOPPE
|
1 Toch wel, dankzij de reactie van Roger Hessel!
6 Commentaren
Hallo, mijn moeder zong dit lied soms en het is mij altijd bijgebleven.
Het refrein klonk enigszins anders :
… nu ligt Helena daar, samen met haren minnaar,
nooit verenigd op aarde, maar in de hemel voorwaar.
Lena die skone was een lied dat mijn vader Medard uit Meulebeke dikwijls gezongen heeft en op latere leeftijd nog volledig uitgeschreven; echter nooit opgenomen, op band dan.
Beste Gabriel
Ik vond de tekst Lena mijn Schoonste in handschrift op briefpapier tussen de bladeren van een boek “De Bende van Wildenburg”. Een boekje dat ik op de rommelmarkt kocht.
Mogelijks is het de tekst die uw vader Medard schreef ??
Het lied “Lena mijn schone” wordt gezongen op de melodie “Rossignolette” uit 1925, gecomponeerd door L. Benech. De laatste twee versregels van het couplet werden evenwel weggelaten. In het repertoire van Tamboer heb ik twee liederen gevonden, waar die twee versregels wel werden benut. Het lied “Rossignolette werd op plaat gezet door Paul Gesky.
Inderdaad, bedankt voor de tip, Roger!
De na mondelinge overlevering opgetekende melodie blijft zeer goed herkenbaar in het origineel, dat blijkbaar 3 jaar geleden ook op het Internet werd gezet: we voegden een filmpje toe onderaan het artikel. Benech publiceerde “Rossignolette” in 1925 en stierf in 1927, de melodie is dus Public DOmain geworden. Victor Clerinx noteerde een variante op “Lena die schone” in zijn soldatenschrift in 1933. De marktzanger die het verhaal van “Lena” koppelde aan deze melodie moet dat tussen 1925 en 1933 gedaan hebben.
Bedankt nu ken ik het liedje dat ik mijn moeder zo graag hoorde zingen en kan ik het ook voor mijn kinderen