De Belgische Peerlala

Op de populaire melodie van Pierlala (zie hiervoor “Het lied van de pap“) werden ontelbare liedteksten geschreven. Eentje uit circa 1833 vonden we in het boekje “Liederen uit de Oude Doos – Bittere Pillen – Satirische liederen”, bijeengesprokkeld door D. Wouters en gepubliceerd in 1943 bij uitgeverij De Schouw in ’s Gravenhage. Verzamelaar D. Wouters heeft meerdere dergelijke boekjes samengesteld, al of niet in samenwerking met J. Moormann,  op basis van zijn uitgebreide verzameling liedblaadjes uit de 19e – begin 20e eeuw. Die verzameling is ondertussen in het bezit van de Koninklijke Nederlandse Bibliotheek. De meeste van die liedbladen zijn zorgvuldig ingescand en te bekijken via De Nederlandse Liederenbank en/of via Het geheugen van Nederland.

Het gaat dus hoofdzakelijk over teksten door markt- en straatzangers verspreid in Nederland maar er zit ook heel wat Vlaams materiaal tussen.

Zo ook dit lied, geschreven door G.K.L. Bergmann uit Lier en gepubliceerd te Gent in 1895 in het boekje “Vader Bergmanns’ Gedenkschriften” laat D.Wouters in een voetnoot weten. En die voetnoot bevat een leuke anekdote die ons deed besluiten deze Pierlala-versie alsnog te publiceren.
Het lied werd volgens D. Wouters circa 1833 (dus kort na de “Belgische Revolutie“) voorgedragen op een zangavond¹ en viel zodanig in de smaak dat er ook een Franse vertaling werd gemaakt.

Een Haagse liedjeszanger kreeg het in handen, een jood. Hij liet zich een kostuum maken, dat den Belgischen Peerlala moest verbeelden, deed het lied drukken en ging ermee langs 's heren straten. Ook in Den Haag had het lied een groot succes. Prins Albert van Pruisen2, de echtgenoot van prinses Marianna, ging voorbij, bleef even staan en kwam op de gedachte - 't was kort na 1830 - hem mee te nemen naar het koninklijk paleis. Aldus geschiedde! De koninklijke familie zat juist aan de dis, en keek natuurlijk vreemd op toen prins Albert aldus vergezelschapt binnen kwam. Ook in die omgeving moest de man zingen en eveneens met succes. Hij werd levendig toegejuicht en gebisseerd3 en met een welgevulde beurs verliet hij het paleis.

Dat succes had niets te maken met de kunde van de straatzanger maar alles met de satirische inhoud van het lied. Peerlala bezingt daarin de kwalijke gevolgen van de onafhankelijkheidsstrijd in 1830 waarbij alleen enkele rijken profiteerden en alle eerlijke fabrikanten, kooplieden, werkmannen, boeren en zeelui in kommer en kwel achterbleven. ’t Is bij elke oorlog hetzelfde liedje… In de vierde en in de laatste strofe wordt zelfs gesuggereerd dat de leden van het Voorlopig Bewind niks tekort hadden en (daarom) geen tegenspraak duldden.

Geen wonder dat dit lied bij het verongelijkte Nederlandse koningshuis succes kende! Datzelfde koningshuis dat pas in 1839 zijn aanspraken op de Belgische Troon opgaf en noodgedwongen de Belgische onafhankelijkheid erkende.

_____________

¹ waarschijnlijk een bijeenkomst van Orangisten want niet iedereen was hier blij met de afscheiding van Nederland. “De Nederlandse Liederenbank” weet dat het ook te vinden is in “De dulle griete. Vlaemsche liedekens op den tyd. Door eenen waren Volksvriend” (1839), een boek dat in zijn geheel te lezen en te downloaden is via Google Books. Daarvan zegt de auteur en uitgever dat hij, P.L. (Pierre Lebrocquy) bijna alle liederen in dat bundel zelf had geschreven, in het Gents, en: “Zij waren voor het publiek niet bestemd en moesten, in het gedacht der schrijvers, in sommige byzondere vriendenkringen alleenleyk gezongen en gelezen worden.” Het was m.a.w. underground-litteratuur want opstandig en kritisch voor het heersende gezag.
²Frederik Hendrik Albert (of Albrecht) (Koningsbergen, 4 oktober 1809 – Berlijn, 14 oktober 1872), prins van Pruisen, was een Pruisisch militair, in Nederland vooral bekend als echtgenoot van prinses Marianne van Oranje-Nassau. Hij was het tiende en jongste kind van Frederik Willem III van Pruisen en Louise van Mecklenburg-Strelitz, dochter van Karel II van Mecklenburg-Strelitz, en dus een jongere broer van Frederik Willem IV en Wilhelm I.
³ Hij moest bisnummers alias een “encore”brengen
⁴ oorden = geld. In het muntstelsel alhier in gebruik tussen 1500-1800 was 1 gulden = 20 stuiver = 80 oorden
⁵Onder het Frans bewind met o.a. Napoleon was administratie en rechtspraak in het Frans. Tussen 1815 en 1830 werd alles vernederlandst – wat overigens op veel weerstand stuitte – en na 1830 was als tegenreactie alles opnieuw in het Frans te doen, zoals we nog steeds in de oude bevolkingsregisters kunnen zien.
⁶Sylvain Van de Weijer (1802-1874), zoon van de politiecommissaris van Leuven, studeerde Rechten aan de K.U.L. en werd een bekend advocaat. HIj maakte deel uit van het “Voorlopig Bewind” en werd later minister.