Lied der invalieden
Aloïs Van Peteghem
met 10 liederen
Na Wereldoorlog I bleef ons land, met Vlaanderen op kop, in puin achter: de fabrieken en de spoorwegen waren vernield, steden en verbindingswegen kapot geschoten of door brand en bommen verwoest. De schatkist was leeg en veel beloofde steun kon niet verleend worden.
Het stoot de auteur van dit lied – het stond op een liedblad van Aloïs Van Peteghem uit Gent die al vanaf 1880 actief was – bovenal tegen de borst dat zij die al de grootste offers tijdens de oorlog brachten nu nog eens extra in de kou bleven staan: werkonbekwame oorlogsinvaliden, weduwen en wezen van gesneuvelde soldaten en van burgerslachtoffers…
We vonden het lied ook in het uitstekende boek “De filosofen van de straat” van Roger Hessel.
Van Peteghem koos als melodie voor “Amoureuse Balade” dat Vincent Scotto in 1912 componeerde. Ingewikkeld in de strofen, relatief makkelijk mee te zingen in het refrein.
Het werd in 1913 gezongen door “Dalbret, à la Scala”, inderdaad een betere plaats voor gesofistikeerde melodieën dan op een hoekje van een lawaaierig marktplein. Maar Van Peteghem was een ervaren zanger en wist er wel raad mee.
Het lied zal wel vooral op een podium in een café-chantant te horen zijn geweest.
Het lied der invalieden
Ik had lang gewacht, eindelijk toch gebracht
bezoek aan de soldaten graven
Dien grond, ‘k zeg het vrij, en kruiskens daarbij
maakte grote indruk op mij.
‘k Herdacht al het doorstane leed
en vond het wel wreed
dat veel koene braven
zo jeugdig, van harten gezond,
rustend in dien grond
zo plots den dood vond.
In de nacht in ene dromerij
‘k zag die graven, een stem sprak tot mij:
“Voor wat hebben wij zo geleden?
Voor wat hebben wij zo gestreden?
Voor wat offerden wij met een heldenmoed
ons jong leven, ons bloed?
Heeft men niet genoeg met ons lijken?
Moeten vrouw en kind’ren bezwijken
van hem die zijn bloed voor het vaderland gaf?”,
sprak tot mij een stem uit het graf.
Het is ongehoord, sprak de stem verstoord,
hoe men soldatenweduwen, vrouwen
behandelt, bedot, met hun armoe spot,
men heeft geen meelij met hun lot.
En schrijven zij voor hun pensioen,
zo nodig vandoen in armoe en rouwe,
en waar men ten volle recht op heeft,
is ’t niet onbeleefd
dat men geen antwoord geeft?
Hebben zij nog niet genoeg verdriet
dat men hun zelfs geen hulpe aanbiedt?
Ziet eens op de straat,
met bleek, droef gelaat
d’invalieden daar lopen gebogen.
Met het hoofd terneer, slenteren z’heen en weer.
d’helden lieten op ’t veld van eer
gezondheid en mannelijke kracht.
Gaat d’hogere macht nu laten gedogen
dat hij met zijne kinders heeft nood,
moet bedelen om brood, sterven de hongerdood?
Is dat nu het verdiende loon
van strijders voor God en Koningskroon?
 |
Partituur * Het lied der invalieden * |
 |
1. instrumentaal
|