Lied van August
Gevonden in “Zo werd gezongen” (Alfons De Belie, 1995), in “Oude liedjes uit het land van Asse” (Jos Rogiers, 1984) en in een aantal liedjesschriften, zonder vermelding van melodie.
Nogmaals een tragisch verhaal van een verboden liefde; deze keer is de verliefde jongen van welgestelde komaf. Het meisje niet, al wordt dat in het lied niet expliciet gezegd.
De verliefde jongeman smeekt zijn (rijke) vader om te mogen trouwen maar die dreigt hem te onterven als dat gebeurt. In de tweede strofe komen we subtiel te weten dat beiden al een voorhuwelijkskind hebben (“draag toch veel zorgen voor ons vlees en bloed”) en dat de jongeman als “oplossing” voor hun problemen kiest om een paar jaar als kurassier bij het leger te gaan dienen. Meteen een aanduiding dat het verhaal zich rond de tijd van Napoleon (1800) afspeelt. En de zanger vindt dat de vader zich daarmee “erger dan een barbaar” gedraagt, hij ontvlucht immers zijn verantwoordelijkheid.
Terwijl hij bij het leger zit dwaalt zijn lief wenend met haar onnozel (= onschuldig) kind rond en weet niet van welk hout pijlen maken, het bewijs dat zij geen of althans geen rijke familie heeft. Moeder en kind sterven van ontbering en August krijgt “een schonen brief” met deze droeve tijding. Prompt deserteert hij en haast zich te voet naar het graf van zijn geliefden. Door verdriet overmand en misschien ook geplaagd door een schuldgevoel schiet hij zich daar een kogel door het hoofd.
We hebben alle onvolledige en verminkte tekstbronnen gecombineerd en een beetje gefatsoeneerd. Bij gebrek aan verwijzingen naar een melodie gebruikten we die van het lied “Adolf die was uit braaf ouders geboren” omdat ze er perfect op past en omdat ze uit dezelfde periode stamt.
Er blijven nog een paar vermoedelijk fout begrepen zinswendingen over, zoals al meteen in de eerste strofe: “Liefste papa, schenk mij de echte trouw”, waarbij “echt” allicht te maken heeft met “in de echt verbinden” en “trouw” met “trouwen”. Als de zoon vervolgt met “want ’t is door u dat ik loop in de schande”, dan begrijpen we dat pas ten volle in de tweede strofe als blijkt dat de jongelui al lang genoeg samen zijn om een kind te hebben; de zoon zou dus al eerder tevergeefs toelating hebben gevraagd om te trouwen. Het rijm in de eerste vier regels loopt volledig mank, nog een bewijs dat er oorspronkelijk iets anders werd gezongen.
Lied van August
August viel voor zijn vader plat op aarde:
“Liefste papa, schenk mij de echte trouw,
want ’t is door u dat ik loop in de schande,
want ’t is door u dat mijn liefste zoveel lijdt.”
Hij sprak: “Ach zoon, gij moet uw liefste derven
of ik maak u bastaard van mijn geld en goed.
Ik zie u liever voor mijn voeten sterven,
kies nu, August, wat gij het liefste doet!”
Dan is August bij zijn liefste gekomen:
“Vriendin mijn vader is ’t hoog van gemoed,
wat kan de liefde ons toch beiden helpen,
draag toch veel zorgen voor ons vlees en bloed.”
Dan heeft August afscheid van haar genomen,
vol dwaze zinnen, erger dan een barbaar,
als kurassier heeft hij dan dienst genomen,
twee jaar gediend als een brave soldaat.
Terwijl August bij de soldaten diende
dwaalde zijn lief met haar onnozel kind.
Zij deed haar klachten aan alle grote lieden
terwijl zij ook een stroom van tranen liet.
Zij liet zo menige tranen vloeien,
zij riep: “August, ik sterf van hongersnood.”
Ziet nu helaas, hier deze brave moeder,
zij stierf met haar kind al op hare schoot.
Dan heeft August een schone brief gekregen,
’t was met de nacht als hij op schildwacht stond,
als dat zijn liefste veel pijnen had geleden,
als dat zijn lief in’t graf was met haar kind.
Hij deserteerd’en kon niet langer wachten
en hij marcheerde marcheerde heel de dag
totdat hij aan het kerkhof was gekomen
waar dat zijn lief met ’t kind begraven lag.
Daar stond een kruis waar er stond op te lezen:
“Hier ligt begraven een moeder met haar kind,
die van de honger schrikkelijk zijn bezweken,
bid voor de ziel die hier haar rustplaats vindt.”
Dan heeft August zijn wreed pistool genomen (1),
het was op ’t graf al van zijn liefste zoet,
zo kwam hij daar zijn hoofd te doorbranden,
en over d’aarde stroomde al zijn bloed.
(1) moet vermoedelijk zijn, afgaand op het rijmschema:
“Dan nam August zijn wreed pistool in handen”
In het liedjesschrift van Bertha De Blick eindigt de laatste strofe trouwens anders:
zijde gij bezweken al van den hongersnood?
Ik wil vandaag voor eeuwig bij u wezen,
ik wil vandaag voor eeuwig bij u zijn.
Aangezien August als gewapende soldaat aan het graf verscheen, vermoeden wij dat de andere versie dichter bij het origineel aanleunt.
 |
Partituur * Lied van August * |
 |
1. instrumentaal
|