De wereld roept om vrede
Op een liedblad uitgegeven door Alfons Vanderplancken vonden we een (zoveelste) anti-oorlogslied, ditmaal gezongen op de wijze van “Spaanse nachten”. De Vanderplanckes waren een hele familie van marktzangers (er is ook Leon, Ernest en Josefiene) die in en rond Gent hun liedjes zongen.
We vonden dezelfde tekst ook terug in het boek “Lionel Bauwens, de onvergetelijke marktzanger” waarin Roger Hessel vrijwel alle door Tamboer geschreven en gezongen teksten opnam. Dit impliceert dus dat Lionel Bauwens de feitelijke tekstschrijver is en dat Vanderplancken het lied van hem kocht of “leende”.
De familie Vanderplancke in actie, weliswaar na WO II aan de verwoeste gebouwen te zien.
Het lied is geschreven en gezongen vlak voor WO II uitbrak en is een – vergeefse – oproep aan onderhandelende regeringen om niet nog eens een wereldbrand te ontketenen, de Grote Oorlog 14-18 zat bij de meeste toehoorders immers nog fris in het geheugen.
De melodie “Spaanse Nachten” alias “De spaanse vluchteling”, alias “Verlaten” alias “Frontsoldaat” leerde Tamboer van Willy Derby die in 1936 naar aanleiding van de Spaanse burgeroorlog een lied hierover zong dat ook in Vlaanderen zeer populair werd. Derby vertelt daarin het wedervaren van een uit Spanje gevluchte man die zowat alles verloren is wat hij bezat omwille van een opstand waar hij niet om gevraagd had. Hij zwerft verlaten langs de straten en kan het leven haten…
Het is dus niet zo verrassend dat Tamboer de melodie gebruikte voor een ander anti-oorlogslied.
De wereld roept om vrede
Groot is d’herinnering nog aan den strijd
van ’t jaar veertien.
en elken dag spreekt men nog van dien tijd
’t Geen was te zien.
Slachtoffers klein en groot
vier jaar heeft men gedood.
Refrein:
Wij vragen vrede
hoort onze bede
bepleit uw rede
onder elkaar
met zachte woorden
maar niet met moorden
overwint men een nieuw oorlogsgevaar.
Niemand op aarde die vraagt dat zijn zoon
weer vechten moet.
Veel moeders smeken op weerloze toon:
“Vergiet geen bloed”
Want op het doden veld
rust reeds mijn steun als held.
’t Leven is zalig, al is het van tijd
droef om ons heen.
maakt u dus niet tot den oorlog bereid,
komt overeen.
De spreuk van groot en klein:
laat ons verbroederd zijn!
 |
Partituur * De wereld roept om vrede * |
 |
1. Willy Derby op 78-toerenplaat (fragment)
|
2 Commentaren
Geachte,
Ben al een tijd op zoek naar de 33-toerenplaat (?) “De Spaanse Vluchteling” gezongen door José Morrison in de jaren ’30.
Uw artikel is dan ook hoogst interessant gezien blijkbaar ook Willy Derby dit reeds in ’34 zong.
Zijn de liederboeken met de originele teksten ergens te koop of op internet te vinden ?
Van het lied “De Spaanse Vluchteling” is op internet voor zover ik weet slechts één enkele verwijzing te vinden.
mvg,
H.T.
Als José Morrisson (geen familie) dit reeds in 1930 zong is het zeer twijfelachtig dat het op een 33-toerenplaat werd gezet, dat zal wel een 78-toerenplaat geweest zijn.
In de tijd van Morrisson werd dit lied “Spaansche nachten” genoemd – zie http://www.muziekarchief.be/albumdetails.php?ID=68174
In Youtube kan je de versies beluisteren van Willy Derby (1936) en Willy Westman (1938)
De tekst werd geschreven door Ferry (Van Delden) en de muziek komt volgens sommige vermeldingen van J.S. Zamecnik (1872-1953) (dat wisten we niet), de originele tekst kwam van H. Kerr en het werd als “Neapolitan Nights (Oh, nights of splendor)” vanaf 1926 op plaat gezet, o.a. door James Melton in 1928, maar we denken dat de (originele) tekst van Ferry in 1936 werd geschreven – de Spaanse burgeroorlog waar “Spaanse nachten” over gaat had plaats van 1936-1939 – en dat het voor het eerst door Willy Derby in datzelfde jaar werd gezongen. Waarschijnlijk hoorde hij de melodie in de film “El Cantante de Napoles” (1934) met Enrico Caruso Jr.
En blijkbaar staat wat u zoekt ook op YouTube: https://youtu.be/yVZtHNOB0v0 Volgens die pagina zong Morrisson het in 1938.
Teksten van oude liedjes kan je meestal terugvinden op Seniorplaza. Partituren van liedjes zoals dit zijn vaak te koop op e-Bay en imitaties van die site, maar naar mijn oordeel meestal aan woekerprijzen. Af en toe kan je ze ergens gratis downloaden, maar dat duurt meestal niet lang.