Nooit meer oorlog
In 1976 kochten we een bizarre LP van het Belgisch Combo met de titel “Alcazar”.
Die was enkele maanden na verschijnen al in de Leuvense uitverkoopbakken terecht gekomen. Een stukje tricolore belgische vlag was op de hoes gekleefd en de op het eerste gezicht stokoude liedjes werden gezongen door hese mannen met onaangename stemmen.
Daarop ook het lied “Nooit geen oorlog meer”, volgens vermeldingen op de plaat van onbekende auteurs (trad.).
De melodie kwam ons bekend voor maar het duurde toch tot de komst van het Internet eer we de link konden leggen met “Zilverdraden tussen goud”, een hollandse vertaling van “Silver Threads among the gold“, een lied uit 1872 van het schrijversduo E. Rexford – H.P. Danks
We vonden “Nooit meer oorlog” ook terug in “Huilen op de Kermis, inhoudende honderd en vijf straatmadelieven” (pag. 106), uitgegeven in 1968 bij Kruseman, Den Haag, en waarin auteur Dr. Tjaard De Haan het resultaat neerschrijft van enkele jaren bezoekjes bij ouderlingen die bij de open haard voor hem oude liedjes hadden gezongen. Inzake de herkomst noteerde de eerbiedwaardige doctor bij dit lied:
“Tussen 1940 – 1943 ontstaan bij Nederlandse arbeiders in Frankrijk. Opgetekend 25 oktober 1945 bij S. Rosier te Leeuwarden, wiens broer het lied uit Noord-Frankrijk had meegenomen. Wijze: ,,Silver threads among the gold”, met melodische veranderingen.”
Harrie Franken tekende het op bij mevrouw Castelijns uit Duizel, herkende eveneens de melodie van Danks maar kon verder niks ontdekken over de oorsprong.
“Aangezien er dan toch geen auteur bekend is van deze prachtige tekst kan ik hem evengoed op mijn naam zetten …” moet Johnny Hoes gedacht hebben toen hij er een andere melodie bij verzon om die door de Zangeres Zonder Naam te laten vertolken.
Het was blijkbaar voldoende om enkele onnozele woorden in de tekst te veranderen om hem “als nieuw” te deponeren.
Origineel: “In de kamer zit een moeder, een portretje op haar schoot”
Hoes-versie: “In de kamer zat een moeder met een foto op haar schoot”
enzovoort… Voor een “traditional” kan je immers geen auteursrechten claimen, voor een “bewerking” wel1.
Nooit meer oorlog
In de kamer zit een moeder
een portretje op haar schoot
van haar lieve kleine jongen
wreed gedreven tot de dood.
In den vreemde neergeschoten
en vertrapt op ’t veld van eer.
Smekend vragen moeders ogen:
“Nooit, nee, nooit geen oorlog meer!
Met kapot geschoten benen
en een vreemd misvormd gelaat,
met zijn stuk geschoten ogen
zit hij op een hoek der straat.
Beed’ lend om een aalmoes vragend,
op zijn borst een kruis van eer.
Smekend vragen moeders ogen:
“Nooit, nee, nooit geen oorlog meer!
“Mammie”, vraagt een kleine jongen,
“wanneer komt mijn pappie nou?
Waarom draag je zwarte kleren,
waarom loop je in de rouw?”
En dan streelt ze hem de lokken
kindervragen doen zo zeer.
Smekend vragen moeders ogen:
“Nooit, nee, nooit geen oorlog meer!
Als eens alle, alle moeders
om hun kin’dren gingen staan
en dan in die grote droefheid
eens de ogen opengaan
en de doden zullen fluisteren:
“’t is genoeg, de wapens neer.”
Dan zal heel de mensheid juichen:
“Nooit, nee, nooit geen oorlog mee!”
(1) Vindt u dat oplichterij? Misschien. De auteursverenigingen deinzen er niet voor terug om ook uitvoeringen van “traditionals” te belasten, als ’t mis is wordt dat “later” rechtgezet, want (gelezen in de FAQ op www.sabam.be) “inningen die echter na een jaar niet kunnen toegewezen worden die (nu denkt u: “worden terugbetaald aan de ten onrechte getaxeerde organisator?” Nee hoor!) worden verdeeld onder de leden van de vereniging!” Het geld komt dus sowieso terecht bij auteurs die er in feite geen recht op hebben, een praktijk die ook door de Amerikaanse RIAA schaamteloos wordt toegepast. Auteursverenigingen doen in de praktijk dus echt niet veel moeite om dergelijke onrechtmatige inningen te vermijden …
Het correct identificeren van de juiste auteur wordt trouwens fel bemoeilijkt door het lamentabele archief van SABAM en C°: veel meer dan de titel en de namen van de auteurs archiveren ze niet, dus als een zelfde liedtitel meermaals werd gebruikt slaan ze de bal nogal eens mis!
Noot 17/2/2012 : het geciteerde zinnetje is momenteel niet meer te vinden in de Frequently Asked Questions op www.sabam.be Sterker nog: de hele FAQ is blanco …
 |
Partituur * Nooit geen oorlog meer * |
 |
1. Nooit meer oorlog - Belgisch Combo
|
 |
2. Duo Wreed & Plezant live te Bertem 6-6-2004
|
5 Commentaren
https://soundcloud.com/werner-michiels/werner-michiels-zingt-nooit
Zeer mooie versie op de toon van Torna a Surriento.
Bedankt Eric
Zie in verband met “Torna a Surriento” de bespreking van het lied “Oorlog aan den oorlog”
Nog eentje naar ik vermoed uit de tweede wereldoorlog . Tijdens de eerste wereldoorlog waren er ook al duikboten , maar die waren nog zeer primitief , en het waren er maar enkelen .
De kapitein der duikboten
De duikboot die nadert de haven
Waar hij op handgeklap word onthaald
De kapitein een dappere brave
Hij had weer een bijval gehaald
Een transportschip dat was aangevallen
Met vierduizend mannen belaan , dat had hij doen vergaan
Daar op zee doen vergaan
En geen enkel van hen bleef in leven
Refrein
De overheid kwam juist op tijd
Toen de duikboot kwam aangeland
Drukte men de kapitein de hand
Het hulde betoon spande de kroon
Men schonk hem het kruis van eer
En dat trof hem zo zeer
De kapitein begon te dromen
Dat zijn erekruis vloeide bloed
Hij zag vrouwen en kinderen komen
En het bloed steeg zo hoog het maar kon
De kinderen vroegen hun vader
De vrouwen eisten hun man
En het bloed steeg zo hoog het maar kon
Verdronken die offers te gader
Refrein
Daar was ene vrouw , gans gekleed in rouw
Het was zijne moeder , hij ziet ze goed
En zij toonde hem het mensenbloed
Hij riep : Moeder teer
Kijk ik heb het kruis van eer
Maar de moeder riep wel verstoord
Het is het kruis van broedermoord
Ontwakend ziet hij om zich henen
Naar het wrede en ijselijk beeld
Hetgeen in zijn droom is verschenen
En dat nu zijn ziel zo kwelt
Het visioen opent nu zijne ogen
En toonde hem zijn wrede daad
Hoe men voor zijn staat zulk een misdaad begaat
En waar men zich voelt bedrogen
slotrefrein
En zeer gedwee wierp hij zijn kruis in zee
En zijn duikboot bracht hij aan kant
Van een onzijdig land
Nu voelde hij zich verlicht en blij
En zijne moeder verscheen weer
Maar zij glimlachte teer
_____________________