Waarom laat je mij zo lijden?

In “Gij zijt kanalje”, een verzamelbundel van sociaal bewogen liederen uit de laat 19e en begin 20e eeuw, publiceert samensteller Jaap van de Merwe dit lied waarvan hij de auteurs niet blijkt te kennen. Hij geeft aan dat het hem werd “Meegedeeld door mevrouw C. Engelen – van Wilgenburg uit Vlaardingen” en dat het rond 1930 moet zijn ontstaan.

Het lied past bij een hele reeks gelijkaardige liederen die het overmatig drankverbruik van de arbeidersklasse moeten helpen ontmoedigen. Om een ontvoogdingsstrijd te kunnen voeren heb je immers nuchtere en strijdvaardige mannen nodig, geen dronkelappen. Bovendien verbrasten ze het weinige geld dat broodnodig was voor hun huisgezin, waardoor de armoe alleen maar toenam.

Bij het ontcijferen van de melodie herkenden we het lied “Jaloezie” van de Zangeres Zonder Naam, opgenomen in 1959. Of althans toch het refrein, voor de strofen heeft de “componist” inderdaad zelf een melodie bedacht.

Volgens “Liedjes van toen” op www.seniorplaza.nl noemde het lied “Waarom laat je mij toch zo lijden” eigenlijk “De drankduivel” en werd het circa 1930 gezongen door Willy Derby. De ZZN had nogal wat liedjes van Derby op haar repertoire, dus die drankduivel zal wel de inspiratiebron geweest zijn voor “Jaloezie”. Volgens andere bronnen was “De Drankduivel” de allereerste plaatopname van Willy Derby in november 1919. De opnametechniek was in 1930 inderdaad beter dan wat we op deze 78-toerenplaat te horen krijgen.

En in 1920 werd de opname overgedaan voor het platen merk Pathé.

Maar heeft Derby het dan geschreven? Dat wordt wel her en der beweerd maar wij hadden zo onze twijfels.

We troffen het ook aan op de CD “Het water van den Demer” van De Stoopkes uit Hasselt, maar over de oorsprong weten zij niet meer te vertellen dan: Dit lied uit de dertiger jaren is een van die vele anti-drinkliederen ter bestrijding van het akelige spook dat steeds dreigender voor de aankomende geslachten opdoemde : de “alkoolplaag”.

Dat hielp ons niet verder.

Maar kijk, niet zo lang geleden kwamen we in het bezit van een reeks van 4 boekjes met “Kampeer- en Trekkersliedjes”, voorzien van muziek en gitaarakkoorden. Daarin vonden we het lied “Medelijden” geschreven door Jules Boesnach (woorden) en N.R. Bakalainikow (muziek) met ongeveer dezelfde melodie als bij Derby (en bij Van de Merwe). Het klinkt ook een beetje Russisch, dus wij twijfelen er geen moment aan dat we hier de originele componist hebben teruggevonden. De tekst was uiteraard een vertaling. Een van de velen bleek even later, want alleen al in het nederlands vonden we nog drie andere vertalingen van respectievelijk Herre De Vos (“Deernis”), van Olga Markovitch (“Heb medelijden”) en van Kees Pruis (“Medelijden”).

Daarbij wordt verwezen naar de engelse (“Pity”) en franse (“Pitié”) versies, in Duitsland was het gekend als “Habe Mitleid mit mir“.

Over die Bakalainikow heb ik niet veel teruggevonden, ook geen ander lied. Afgaande op de CD “Titanic Songbook” stond het op het repertoire van het befaamde strijkorkestje dat volgens hardnekkige verhalen bleef doorspelen terwijl de boot zonk. Dat was in 1912, dus het lied moet nog een beetje ouder zijn.

Wij namen 10 jaar geleden het lied op in ons repertoire, zoals we het bij Van de Merwe hadden gevonden; de oorsprong van het lied konden we toen niet achterhalen. Laten we aannemen dat Willy Derby er de tekstschrijver van is.

	Partituur * Waarom laat je mij toch zo lijden? *
	2. Waarom laat je mij toch zo lijden