Spekulatie
Andreas Deweerdt, een Antwerpse tijdsgenoot van Karel Waeri, schreef liedjesteksten aan de lopende band ten behoeve van café-chantant-zangers “van ’t stad”. Meestal satirisch en op een bestaande populaire melodie van die tijd, soms ook op muziek gezet door uitgever Alphonse Janssens.
Voor dit lied koos hij voor de 18e eeuwse zangwijze “on doit soixante mille francs” ontleend aan een “comédie à ariettes, Les dettes, comédie en 2 actes, mêlée d’ ariettes, par Nicolas-Julien Forgeot (1758-1789), musique de Stanislas Champein ( 1753-1830)”, vertoond op het Théätre Italien te Parijs den achtsten Januari 1787.
Een populaire melodie, we vonden bijvoorbeeld al snel 7 vlaamse strijdliederen van tijdens de Brabantse Omwenteling terug die eveneens op die zangwijze werden gemaakt. Maar die zijn inhoudelijk dan weer té gedateerd om ze hier verder aan bod te laten komen.
Deweerdt schreef niet minder dan 16 strofen, wellicht verteerbaar toen voor tijdgenoten die wisten waarover het allemaal ging maar minder relevant voor ons. We hielden 6 strofen over.
Spekulatie
1004 [A] Andreas De Weerdt 1864 [C] trad.
’t Is waar, we zijn in d’eeuw van licht;
van al wat schoon is in ’t gezicht,
van feesten met pallatie
en groot’ illuminatie.
In d’eeuw van gaz en van petrol,
maar we zijn ook, dat hou ik vol,
in d’eeuw van spekulatie
In d’eeuw van spekulatie
Zie, elke streek doet om ter meest,
ze geven d’een op d’ander feest
en grote jubilatie,
met veel representatie.
En afslag op den ijz’ren weg (1)
voor al wie komt … Zoals ik zeg:
dat doet de spekulatie.
Dat doet de spekulatie.
En op de Beurs daar klaagt men fel,
’t Is altijd heen en weer van d’hel,
dat is een desolatie,
den oogst heeft veel riskatie!
En ’t schijnt dat z’ook weer hier en daar
aan ’t vechten zijn … da’s allegaar
een grote spekulatie!
Een grote spekulatie!
’n Arme mens op een manier,
die vrijt en trouwt voor zijn plezier
en voor de consolatie
en de multiplicatie…
Maar bij het groot en rijk gespan,
als daar een vrouw komt aan de man
dan is het spekulatie.
Dan is het spekulatie.
En liberaal en katholiek
Die kijven fel in ’t politiek,
D’een schreeuwen van kaptatie,
Jezuieten dominatie!
En d’ander van ’t kassei bewind
dat een miljoen per dag verslindt:
da’s ook aI spekulatie
Da’s ook aI spekulatie
Maar bovenal, als ’t Nieuwjaar is,
de mensen doen dan ook gewis
niet voor hun amusatie
al die felicitatie !
’t Is dan dat g’ook het beste ziet
hoe dat onz’ eeuw is, anders niet,
dan d’eeuw van spekulatie.
Dan d’eeuw van spekulatie.
(1) de spoorweg (le “chemin de fer”)
 |
Partituur * Spekulatie * |
 |
1. instrumentaal
|
Bronnen: zangwijze gebaseerd op "on doit soixante mille francs" melodie in "De Kist van Pierlala" (MUZ0771 pag. 262) ook in "Oud Ned. Lied deel 2" (Fl. Van Duyse) (MUZ0389 pag 801) en in het monumentale "La clef du caveau" - lied nr 428 (MUZ0621) tekst in "Vierde Reeks Nieuwe Liedjes" (6 van 16 strofen) (A. De Weerdt 1860-1866)(MUZ0593 pag.74)