Het vertrek van Gustaaf naar de goudmijnen van Californië
In het midden van de 19e eeuw heerste er in onze streken grote hongersnood: door allerlei omstandigheden mislukte de patattenoogst een paar jaar op rij, en aangezien de dagelijkse voeding van het gewone volk eigenlijk niks anders was dan patatten met karnemelk (en een stukje vlees op feest- en kermisdagen) was de toestand in het piepjonge België uitzichtloos. Toen in 1848 goud werd ontdekt in Californië duurde het niet lang of vele Vlamingen trokken alleen of met hun gezin naar Amerika, het beloofde land. De stoetmoedigste fortuinzoekers het eerst, en de gevolgen van de verspreiding van zoveel avonturiersbloed op Amerikaanse bodem – ook uit andere landen – zijn nu nog altijd te zien …
Die trek naar Amerika kwam na de Eerste Wereldoorlog opnieuw op gang, velen waren sowieso alles kwijt en hadden niets te verliezen.
Zo ook de hoofdpersoon op dit liedblad uit Schaerbeek.
liedblad uit de verzameling Florent Meert
Gustaaf vertrekt alleen met de boot vanuit Antwerpen naar Californië, op zoek naar rijkdom. Vrouw en kind moeten achterblijven, helemaal niet blij met de situatie, maar ja, de man was toen nog heer en meester in het gezin. En Gustaaf doet het goed ginder: het geld stroomt binnen en hij stuurt dollars naar zijn vrouw zodat ze met hun kind ook naar Amerika kan varen. Helaas, het loopt tragisch af want de boot vergaat met man en muis in een onweer. Is het een straf van God omdat hij zonder hen was vertrokken? De tekstschrijver – vermoedelijk dus zanger J.L Beullens himself – suggereert in het slotrefrein iets van die aard.
Als melodie koos hij voor “
We vonden de tekst van het lied eveneens in “Zo werd gezongen” van Alfons De Belie, een uitgetikte en geïllustreerde verzameling van liedjesschriften die hij in zijn familiekring om en rond Belsele ophaalde. Het lied over Gustaaf stond in het liederboek van Frederick De Beleyr.
Het vertrek van Gustaaf naar de goudmijnen van Californië
Menig mens zucht naar geld en goed het is een kwaal
reizen op zee, zelfs in de lucht, door bos en daal.
Gustaaf die was vol kloeken moed
en hij beminde hen zo zoet.
Een laatste kus, met wenend hart vol pijn en smart,
daar bleef het vrouwken op de wal met bloedend hart,
zij sprak: “Gustaaf, denk aan ons kind,
gij zult door ons worden bemind!”
Refrein:
Hij trok van kant,
ging weg van zijn vaderland.
Antwerpen schoon,
met zijn brede scheldestroom.
Vaarwel schoon lief,
ik heb u nog altijd lief,
Californie, ja, het goudland
kwelt mijn verstand
De bel weerklonk en ’t schip vertrok naar ’t verre land
en vrouw en kind bleven alleen in Belgenland
Zij stuurt een kus naar haren vriend,
want zij heeft hem altijd bemind.
Zonder verstand ziet zij het schip vol droef getraan.
Zij roept: “O God, het is met mijn geluk gedaan.
Gustaaf, Gustaaf, mijn hartendief,
ik heb u nog altijd zo lief!”
Gustaaf werkte vol moed en vlijt en dapperheid
en won veel geld door zijnen moed op korten tijd.
Stuurde dollaars naar kind en vrouw
want hij had hen gezworen trouw.
De vrouw en kind gingen op reis met kloeken moed,
naar Gustaaf varen, ’t was toch haren man zo zoet.
Wat schonen droom had zij gedaan,
zij vaarden op den oceaan.
Maar op de zee, wel groten God, wat droef bestaan,
donder en wind, het schip worsteld’in een orkaan.
Voor die mensen, wat droevig lot,
zij moesten sterven hier den dood.
Door weer en wind wier ’t schip verslind, het moest vergaan,
het kon het vreselijke onweer niet weerstaan.
De wind sloeg de masten in gruis
en ’t schip verging met man en muis.
Slotrefrein:
Wel grote God,
aanziet toch mijn bitter lot.
Stilt weer en wind,
medelijden met mijn kind.
Is dat mijn straf?
Ach, de zee is nu hun graf.
Mijn arme vrouw en kind, o wee,
rusten in zee.
 |
Partituur * Het vertrek van Gustaaf naar de goudmijnen van Californië * |
 |
2. instrumentaal
|