Aan de Jongens van den IJzer
In het liedjesschrift van Anna van Hobbroeck vonden we dit vaderlandslievend lied dat de Belgische soldaten aan de IJzer moest aanvuren om het nooit op te geven. Zij geeft aan dat het moet gezongen worden op de melodie van het al even strijdvaardige “De Vlaamse Leeuw”.
Het gebeurde wel meer dat marktzangersliederen werden gezongen op alom gekende en in de scholen aangeleerde liederen zoals “De Brabançonne” en de “Vlaamse leeuw”, maar de tekst die Anna opschreef leek toch meer van een academische geschoolde schrijver te komen dan van een volkse marktzanger.
Eerder toevallig ontdekten we onlangs dat het boek “Gedenkschriften Van Janus Droogstoppel” deze tekst citeert.
De auteur, Janus Droogstoppel, een pseudoniem van schrijver-uitgever Jozef Buerbaum (1860-1939), verklaart dus de maker te zien van de liedjestekst. Blijkt dat deze uit Nederland afkomstige Antwerpenaar inderdaad tijdens de oorlog zeer actief was als ondergrondse criticaster van de Duitse bezetters.
De liedtekst moet al tijdens de oorlog op die manier verschenen zijn want het schriftje van Anna van Hobbroeck werd vanaf 1912 volgepend. Waar zij die tekst oppikte weten we niet. Het is zeer onwaarschijnlijk dat het lied openlijk werd gezongen op straat of in café-chantants.
Het pseudoniem “Janus Droogstoppel” zal wel geïnspireerd zijn door het personage Batavus Droogstoppel uit het boek “Max Havelaar” van Edouard Douwes-Dekker, alias Multatuli.
Aan de Jongens van den IJzer
[A] Jozef Buerbaum [C] Karel Miry
Houdt stand, gij kloeke zonen,
bekneld aan d’IJzerstreek.
Den lande zult gij tonen
dat niemand uwer week !
Al zijt g’een handvol dapp’ren
die strijden, voet voor voet,
toch blijft uw standaard wapp’ren
in ’t zicht van ’t Duitsch gebroed !
Nooit zal de IJzer zwelgen
het water van den Rijn,
voordat de laatste Belgen
er naast gesneuveld zijn !
Gans Neerland houdt de ogen
gericht op ’t plekje grond,
dat, zonder mededogen,
bekampt wordt elken stond !
Maar trots de Duitsche machten,
trots al hun heerschappij,
verzamelt gij uw krachten
en vecht den IJzer vrij !
Weest trots op uwen Koning
en op uw Koningin,
die huizen waar geen woning
nog ademt vree en min !
Die samen met u strijden
als kind’ren van een land,
en delen in uw lijden
door nauwen broederband !
Hoezee ! gij, jonge snaken
die voor het Vaderland,
uw hart en ziel voelt blaken
aan ’t mart’lend IJzerstrand !
Wij brengen allerwege
den warmen heldengroet,
en steunen op den zege
door ’t offren van uw bloed !
4. Nooit zal de IJzer zwelgen
het water van den Rijn,
voordat de laatste Belgen
er in verdronken zijn !
 |
Partituur * Aan de Jongens van den IJzer * |
 |
1. instrumentaal
|
Bronnen: zangwijze: De Vlaamsche Leeuw uit: "Gedenkschriften Van Janus Droogstoppel Uit Den Duitschen Bezettingstijd 1914-1918 Door Droogstoppel-Zelf (Jozef Buerbaum)" (Antwerpen, Buerbaum Van Der Goten, 1920) liedschrift Anna van Hobbroeck (MUZ0719 pag. 47)