Treurgezang op de wrede moord te Gent (1855)
Volgens Geneanet werd Clementia Joanna Walgraeve circa 1815 in Gent geboren en stierf zij op 2 februari 1855.
Wat de medewerkers aan die website niet schijnen te weten is dat zij, volgens een liedblad van J. Minnebo uit Gent, vermoord werd door een zekere Jean-Baptist DEWAET, afkomstig uit Overijse waar hij gekend was als Jan De Coster maar uitgeweken naar Gent en daar actief als “banketbakker”. We vonden (slechts) 3 krantenartikels online terug hierover – veel gedigitaliseerde kranten van circa 1850 zijn er niet.
Jean Minnebo (°1801) noemt zich als 29 jarige een “gepensioneerd militair” die blind was geworden, allicht in het leger en misschien tijdens de schermutselingen voor een onafhankelijk België. Zijn iets jongere broer Charles, waarmee hij vaak samen optrad, werd later eveneens een blinde zanger. Of ze zelf hun teksten schreven is niet duidelijk.
Julien De Vuyst bespreekt een liedblad van Jean Minnebo in zijn boek “het Moordlied in de XIXe eeuw”. Dat liedblad zat in een “Bundel Volksliederen” bewaard in het stadsarchief van Mechelen.
De Vuyst beschrijft ook uitvoerig wat er gebeurde, vermoedelijk op basis van (andere) krantenartikels maar vermeldt niet welke dat waren.
Misschien was het dit wel:
Samengevat leren we bij De Vuyst dat Dewaet aanpapte met caféhoudster Clemence Walgraeve maar haar op 30 januari vermoordde en beroofde. Met een geroofde ring had hij daarna een andere jonge vrouw ten huwelijk gevraagd en hij zou met haar naar Brussel en Parijs trekken. Zij werd echter achterdochtig toen Dewaet werd aangehouden, bracht de ring naar de politie die mede daardoor kon bewijzen wie Clemence had vermoord. Dewaet zou door het gerecht al snel veroordeeld worden tot de doodstraf en op 4 augustus 1855 om 6 uur ’s morgens werd het vonnis voltrokken.
Het lied van Minnebo is typisch voor een 19e eeuwse marktzanger: een literair hoogstandje is het niet en sommige verzen zijn te kort of te lang om perfect onder de melodie te passen maar die hebben we lichtjes aangepast.
Die melodie namen we letterlijk over van “Constant en Lucia” zoals die door Albert Blyau en Marcel Tasseel in het “Iepers Oud Liedboek” werd afgedrukt rond 1900. Vergelijk met “Constant en Constance” en de melodie die circa 80 jaar later werd genoteerd.
Treurgezang op de wrede moord te Gent
1043 [A] J.Minnebo [C] trad “Van den Grenadier”
O droef geval heeft men zien gebeuren
wat dat er binnen Gent is geschied.
Een mens zijn hart zou moeten treuren
hoe ene dochter kwam in ’t verdriet.
Zij was maar vierendertig jaar,
zij is gekomen in ’t bezwaar.
Hij heeft haar vreselijk doorwond,
zij lag al in haar bloed terstond.
Hij heeft haar vreselijk doorwond,
zij lag al in haar bloed terstond.
Hij is in de nacht in huis gekomen,
wat duivels raad, wat een wreed gedacht,
en hij heeft haar de keel toe gewrongen,
zij lag aldaar in haar bloed versmacht.
Dan heeft hij genomen de vlucht
en hij laat nu zo menig zucht.
Haar bloed dat stroomde op den grond,
zij lag al in haar bloed verslond.
Haar bloed dat stroomde op den grond,
zij lag al in haar bloed verslond.
De volle wet is in huis gekomen,
veel mensen waren in vol getraan.
alzo een wreedheid werd nooit beschreven,
een dochter die werd dood gedaan.
In Brugge werd hij g’arresteerd
hij werd geboeid vertransporteerd.
Nu zit hij in een donker kot,
en elkeen roept: wat droevig lot.
Nu zit hij in een donker kot,
en elkeen roept: wat droevig lot.
« Nu zit ik in de boeien gesloten
al voor de wreedheid die’k heb begaan.
Ik heb geen rust meer bij dag of nachte,
o Grote God, wilt mij bijstaan.
Wat heeft een mens een droef gedacht,
ik heb die dochter ter dood gebracht.
O mocht ik van de wereld af,
o mocht ik rusten in het graf. »
O mocht ik van de wereld af,
o mocht ik rusten in het graf.
 |
Partituur * Wrede moord te Gent * |
 |
1. instrumentaal
|
Bronnen: Liedblad besproken in "Het Moordlied in de XIXe eeuw" (J. De Vuyst) pg 25 Melodie in "Iepers Oud Liedboek" Krantenberichten in "Le Messager de Gand" (1855) J.B. Dewaet alias Jan De Coster afkomstig uit Overijse doodt Clementia Joanna Walgraeve (1815-1855)