Soldaten lagen bij nachte
“De herderkens lagen bij nachte”, het “oude Kerstlied” werd door de gebroeders Jozef en Albert Alberdink-Thijm bedacht in 1852 en door hen als “pas ontdekt middeleeuws kerstlied” gepubliceerd. Jozef verzamelde en bewerkte de teksten en Albert bedacht er muziek bij als de originele melodie niet kon gevonden worden.
De grap lukte want iedereen geloofde echt dat ze een onbekend oud lied hadden ontdekt. Het lukte zelfs zo goed dat niemand achteraf nog geloofde dat zij de auteurs waren, ook al kon er geen enkel boek gevonden worden, gepubliceerd voor 1850, waarin dat lied werd vermeld …
Heel oud kon het ook niet zijn, dat geven ze zelf onrechtstreeks aan in een voetnoot bij het einde van de eerste strofe
Een onbekende soldaat bewerkte tijdens de Tweede Wereldoorlog de tekst en verving de herderkens door soldaten.
Soldaten lagen bij nachte
Soldaten die lagen bij nachte,
zij lagen bij nacht in het veld.
Zij hielden als immer de wachte,
zij hadden hun kogels geteld.
Daar hoorden ze vliegtuigen ronken
een teken van naad’rend gevaar.
Weldra weer de zoeklichten blonken,
het afweergeschut stond al klaar.
Toen zij door hun “zienbuizen”1 keken
en speurden heel hoog in de lucht,
toen leek het gevaar al geweken,
want ver af was er het gerucht.
Toen voelden zij weer in hun harten
’t gevaar dat bestendig hen dreigt.
Het vliegtuig dat ’s nachts hen komt tarten
wijl Gods natuur slaapt en zwijgt.
O vrouwken, o kind’ren die heden
van uit ons klein huisje zo ver
den eenzamen landweg betreden
ter nachtmis naar krib en naar ster:
wil ’t Kerstekind voor ons toch bidden
opdat het ons immer bewaar,
zo verre van u en te midden
van dreigend oorlogsgevaar.
1 verrekijker
 |
Partituur * Soldaten lagen bij nachte * |
 |
1. instrumentaal
|
3 Commentaren
Ik was gekazerneerd in Duitsland bij de Wing Télé geleide Tuigen in Kapellen am Erft bij Dusseldorf.
Wij zongen het als te volgt:
De Engelsen vlogen bij nachte, zij vlogen bij nacht op een lijn
zij zochten waar Hitler kon wezen, zij zochten waar Hitler kon zijn
Daar viel er een bom uit de wolken en stonden tot schreiens bewogen
de smeerlap was weer niet thuis.
Er is een liedblad met dezelfde aanhef – zie https://geheugen.delpher.nl/nl/geheugen/view?coll=ngvn&identifier=KBMI01%3A47782
In uw tekst ontbreekt na “de wolken” ook een stukje denk ik dat moet rijmen op thuis.
Iets als: “Daar viel er een bom uit de wolken en maakte zijn woning tot gruis:
ze stonden tot schreiens bewogen, de smeerlap was weer niet thuis.”
De versie die wij zongen (In Mortsel) ging als volgt:
De herderkens lagen bij nachte, zij lagen bij nacht in het veld. Zij hielden vol trouwe de wachte, zij hadden hun kanonnen geteld. Toen hoorden zij d’Engelsen schieten, en recht op de Führer zijn huis. Da moest nu toch justekes lukken: de Führer die was nie thuis.