De twee kaalkoppen (komisch duet)
Het was rond de eeuwwisseling 19e-20e eeuw niet ongewoon om in cabaret of revue een “komisch duet” voorgeschoteld te krijgen: 2 personen, al of niet van hetzelfde geslacht, vermomden zich in stereotiepe figuren en brachten een gedicht of een zangstuk waarbij ze beurtelings het verhaal vertelden en zongen.
We hebben een handvol partituren van dergelijke stukken gevonden, gedrukt in Nederland, maar we weten dat in Brussel, Antwerpen en Gent ook dergelijke kluchtige tweespraken werden opgevoerd. En die werden bijna een eeuw later nog steeds nagespeeld in kleine dorpszaaltjes op teerfeesten van verenigingen of tijdens familiefeesten, vooral bij trouwpartijen waar het de gewoonte was dat iedereen uiteindelijk uit de bol én over de schreef ging.
Enkele titels: “Wiesten en Tiesten in ’t hotel”, “Kamiel en Kamielken”, “Naar de Stratosfeer”, “De twee chauffeurkens”, “Op ’t bal masqué”, “De twee dandy’s”, “Zwikzwak en Dikzak”, “De drie oude besjes”, “Verliefd maar niet verloofd”, “Twee leuke voetballers”, “De twee artiesten”, “De twee geliefden” …
Meestal bestonden die komische stukken uit een mengeling van zang en “spraak”, het waren mini-musicals als het ware, met veel gegesticuleer en onverwachte wendingen.
Een sketch die in ons land zeer populair moet geweest zijn is die van “De twee kaalkoppen”, uitgevoerd door twee mannen (of in man verklede vrouwen). We vonden een versie van de tekst terug in het liedschrift ons opgestuurd door Rosa Putman en in het boek “Anderlecht zingt zoals vroeger”. Van Marc Berghman kregen we nog een versie, opgetekend in Opwijk, met de melodie zoals hij die had horen zingen. En 12 jaar geleden (!) kregen we via mail een versie toegestuurd door Piet De Mulder uit Heverlee die het lied nazong zoals hij dat van zijn grootvader Albert (1896-1982), afkomstig uit de streek rond Geraardsbergen, had gehoord en waarvan de muziek vrijwel overeenkwam met de Opwijkse versie.
Geen van de vier had de originele partituur (die we zelf ook niet terugvonden) zoals die in Brussel werd uitgegeven. Elke versie was het resultaat van mondelinge overlevering, uiteindelijk wel neergepend in een schriftje, wat enkele (kleine) tekstverschillen verklaart.
We hebben uit de vier versies de volgens ons meest plausibele tekstwendingen overgehouden en, zoals steeds, de partituur uitgeschreven en voorzien van begeleidingsakkoorden.
Niet dat ik verwacht dat deze welhaast verdwenen traditie van Bonte Avonden en Revues door deze bijdrage zal heropleven, maar je weet maar nooit …
Inhoudelijk vertoont dit duet overigens nogal wat overeenkomsten met “Het lied van de kletskop” van Brusselaar Jan De Baets, ook geschreven en uitgevoerd rond dezelfde eeuwwisseling.
De Twee Kaalkoppen
1. Sa vrienden lief, ge ziet hier nu
twee zeer voorname heren
2. die u hier salueren.
1. Ja mensen lief, ge ziet hier nu
een paar gezellen staan met ene volle maan.
2. Wanneer ge nu met ons niet spot
of met ons kruin niet houdt de zot
1. verneemt g’ons lot,
2. verneemt g’ons lot
1. Wilt g’ons niet storen, ge zult gaan horen
hoe ons dat kletshoofd werd beschoren,
2. Ja hoe we samen, Meneers en Damen,
zo aan een blinkend voorhoofd kwamen.
1. ’t Was in mijn jeugd, versta me wel,
‘k Studeerde voor notaris
2. geloof mij dat het waar is
1. Maar ‘k was ook vriend van drank en spel
2. zodat zijn studie ras hing aan den boord van ’t glas.
1. bij elk exaam kreeg ik een buis
2. en geld kreeg hij niet meer van thuis
1. dat was niet pluis
2. dat was niet pluis
1. door die malheuren ging ik aan ’t treuren
2. mijnheer notaris zat er deuren
1. en eer twee jaren verlopen waren
2. had hij ne knikker zonder haren.
2. Wat mij betreft, mijn hoofd werd kaal
doch niet van te studeren,
1. maar wel van te verkeren!
2. ja, van een erge liefdeskwaal
1. die hem zeer veel verdriet en wanhoop overliet.
2. Ik mind’ een meisje lief en fijn
1. en hij dacht ook bemind te zijn
2. maar ’t was maar schijn
1. ja, ’t was maar schijn
2. Mijn lief liep henen met Jan Verstenen
1. en zo liep hij met blauwe schenen
2. Mijn uitverkoren
1. had hem geschoren
2. daarvan heb ik mijn haar verloren.
1. Nu dat ge kent de historiek
en hoe dat we te samen
2. die kletskoppen bekwamen
1. Nu zeggen w’aan ’t geacht publiek
2. dat het ons niet spijt
1. dat wij ons haar zijn kwijt.
Ons hoofd is al wat proper is
2. en ’t blinkt precies gelijk vernis
1. Steeds glad en fris
2. steeds glad en fris
1. ’t Zijn blote knieën, hewel ze dienen
2. om in den donker goed te ziene.
1. en zonder haren
2. ook geen gevaren
1. een vracht met beestjes te vergaren
2. Een kaalkop is gedistingeerd
en pretentieuze heren
zouden er een begeren
1. een kletshoofd wordt gerespekteerd
En wordt aanzien in ’t land
als man van groot verstand.
2. want ziet, in kamer of senaat,
geen hoofd die deelmaakt van de raad
waar haar op staat
1. Waar haar op staat
2. zo’n hoofd moet rekken een kale plekke
van aan de neus tot in de nekke.
1. Met zo een bolle, ’t is waar ten volle
speelt menigeen een grote rolle!
1. Een kletshoofd schenkt ook veel gemak
aan elk die bij ’t vermaken
een glazeke wil kraken
2. Want drinkt g’u vol met bier of kwak
g’hebt nooit geen pijn in ’t haar
of ’t hoofd is nooit te zwaar
1. of is er ruzie soms aan d’hand
een kaalkop sleurt men nooit met schand
bij ’t haar door ’t zand
2. bij ’t haar door ’t zand
1. Dus Heren, Damen, ge ziet te samen
2. dat we ons niet hoeven te schamen.
1. En daarom moeten
2. wij ook niet boeten
1+2. Dus w’hebben d’eer van u te groeten
 |
Partituur * De twee kaalkoppen * |
 |
1. instrumentaal
|