Hoort gij de kanonnen ?
In een oud soldatenschrift van August Biermans (1895-1964) uit Morkhoven, teruggevonden door zoon Frans en waarvan wij een Word-versie ontdekten op het Internet in november 2016, stonden verschillende oorlogsliederen. Zij werden nog tijdens WO I en kort daarna door August opgeschreven. In het “woord vooraf” schrijft zoon Frans:
"Deze verzameling brieven en andere teksten lag vermoedelijk meer dan zes decennia op zolder, goed verpakt in een militaire plunjezak uit zeildoek (”kitzak”) en zo bestand tegen o.m. beschadiging door muizen."
Daaruit kunnen we afleiden dat hij de liedteksten circa 1980 ontdekte, 16 jaar na het overlijden van zijn vader.
“Hoort gij de kanonnen?” werd gezongen op de melodie van “La valse des ombres” die we bespraken bij het lied “Als de klokke slaat“.
Hier, als extra, een accordeon-fanfare-versie uit 1900.
Het lied verhaalt vanuit het standpunt van een soldaat het dagelijkse leven aan het front: onzekerheid over wat er hen te wachten staat, eenzaamheid, ver van familie en vrienden met op het einde een oproep aan alle Belgen om toch nooit de gevallen soldatenhelden te vergeten. Waartoe we bij deze eens te meer ons steentje bijdragen.
Elke De Greef zette in haar thesis “De eerste Wereldoorlog in het Vlaamse Volkslied” (2001) ook deze copie van “een liedblad” waarop een redelijk gecorrumpeerde versie van hetzelfde lied.
Hoort Gij De Kanonnen
Als ’t slaat middernacht
Een man staat op wacht
Denkt men ons land is in droomen
Maar die duisternis
Verbergt het gemis
Een leven vol droefheid gewis
Hoort gij binst de stille nachten
’t Gewoel ginder over de lijn
Dan denkt men in onze gedachten
Dat daar onze broeders zijn
Refrein
Hoort gij die kanonnen
Binst den nacht
Gruwelijk klinken zijn toonen
Die alles verbrijzelt door zijn kracht
Terwijl langs kanten of weiden
In ’t nachtelijk uur
Een volk staat te lijden
In ’t moordende vuur, ’t zijn soldaten
II
Als men wordt afgelost
Van niemand geen troost
Men blijft met zijn smarten alleen
Ver van moeder zoet
Die eens was zoo goed
’t Is dat men daar ook lijden moet
Geen vriendelijk woord hoort men spreken
Het gezicht steeds naar de vijand
Maar ’t geweld komt den nacht te verbreken
Een gevecht is weder aan de gang
III
Ja op het slagveld
Daar rust menig held
Die gaf voor vrijheid zijn leven
Maar in een grond beslijkt
Ligt daar een duurbaar lijk
Waar slechts een houten kruisje op prijkt
Ja gansch verlaten alleene
Zelfs moeder die vindt niet zijn graf
Waar zij haren zoon kan beweenen
Waarom verdient moeder die straf
Slotrefrein
Daarom gij ook, Belgen
Die niet en strijdt
Vergeet nooit die dappere telgen
Die sterven voor recht en vrijheid
Bebloemt die heldengraven .. Onbekend
Want allen zijn ook braven
Rust en beweent
’t Zijn soldatengraven
 |
Partituur * Hoort gij de kanonnen? * |
 |
1. instrumentaal
|
|
2. versie (1984) van de groep *Sinksenbruid* (fragment)
|
1 reactie
Beste Johan, gefeliciteerd met deze schitterende site: teksten, toelichting, partituren, uitvoeringen, enz. Wat kan een mens nog meer verlangen…
Ik mag al 40 jaar zanger zijn van Volksmuziekgroep Sinksenbruid (’t Veurnse) nadat ik daar liederen verzamelde voor mijn thesis “Volksliedonderzoek in Groot-Veurne” (1976-1979) met prof. Stefaan Top als promotor.
“Hoort gij de kanonnen” (bij mij “De kanonnen”) werd me toen voorgezongen door George Toulouse (°Bulskamp, 13.12.1894) die toen in het rustoord Ter Linden in Veurne verbleef. Hij was heel zijn leven landbouwersknecht, boerenwerkman op diverse hoeven.
Ik kon het lied opnemen op een feestje voor de bewoners. George, zelf oudstrijder WO I aan de IJzer, zong het uit het hoofd, met wanhopige mimiek en trillende handen.
Hij had het meegemaakt. Geleerd tijdens de oorlog zelf, zei hij. Detail is dat hij op het podiumpje niet naar zijn toehoorders keek, maar zijdelings naar de tuin links. Omdat hij bijna blind was…
De print van het liedblad hierboven is een fragment van een vliegend blad dat ik uitgaf in onze beginjaren als groep. Ja, de tekst is wat vervormd, zoals in je commentaar staat, omdat George het uit het hoofd zong, niet alles verstaanbaar was en hij misschien ook al een paar passages had vergeten of zelf veranderd.
Als ik je daarmee kan helpen zal ik heel de lijst alfabetisch aflopen en kijken of ik misschien hier en daar wat nuttige info kan bezorgen.
Alvast ook erg bedankt dat Sinksenbruid ook op de site staat.
We hebben ook twee cd’s, de eerste uitgeput maar van de 2de “Levende vers”, heb ik nog wat exemplaren.