Dikke Jannet van Bachten de Kuppe
Wij haalden nog eens een lied uit het bundeltje “Vlaamsche Volksliederen” van Aloïs Van Peteghem uit Gent. Bij de meeste liederen vermeldt hij keurig welke melodie hij gebruikte, dikwijls een van de bijna 500 composities van F.L. Benech (1875-1925)
Zo ook hier: “Les Bijoux” (1924), een minder bekende compositie van het zeer productieve duo Benech-Dumont dat ondanks de vroegtijdige dood van Benech in minder dan 20 jaar toch een kleine 400 populaire melodieën produceerde.
A. Van Peteghem 2 verzon er een zogenaamd “kluchtige tekst” bij.
Het begint al bij de titel: zelf is hij een Gentenaar en het boertige meisje dat hij portretteert in dit lied is niet alleen zwaarlijvig, maar bovendien komt ze van “Bachten de Kuppe”, lees: uit het godverlaten agrarische gebied tussen de IJzer en de franse grens, ook wel “de Westhoek” genoemd.
Het is spottend en in onze ogen denigrerend, maar tegelijk ook grappig door het contrast tussen de beschrijving van het verliefde enthousiasme van de zanger (in de strofen) en het volgens de stedelijke normen onaantrekkelijke meisje (in het refrein). Het lijkt alsof Van Peteghem zijn (mannelijk) publiek in Gent wil laten denken: “Zot, gij liever dan ik”… Tenzij hij zich liet inspireren door het schoonheidsideaal in de tijd van P.P. Rubens natuurlijk. Zeker in die tijd was overgewicht een bewijs van welstand en (dus) gezondheid, in tegenstelling tot de uitgemergelde arme lui die jong stierven van ontbering of niet opgewassen waren tegen ernstige ziekten.
Dikke Janet van Bachten de Kuppe
Al op een trouwfeest
was ik verheugd en blij van geest.
‘k Zag daar een juffrouw,
ik dacht, dat meisje wordt mijn vrouw.
Ik bezag ze goed, ik vond haar snel, 1
welgemaakt was zij en blank van vel.
Zij had ogen groot en donkerblauw,
lijk morgendauw.
En zij had zwart kroezelhaar
en oren ook niet te zwaar.
Haar mondje dat was heel klein,
hare neus zeer scherp en fijn.
Mijn Jeannette is een vette, dik en zwaar.
Zij heeft spieren wel voor vieren en zwart haar.
Grove handen, witte tanden, de kin rond.
Zij weegt honderdvijftig pond, maar z’is gezond.
‘k Vroeg haar met fatsoen:
“Wilt gij met mij een dansje doen?”
En zij nam het aan,
dan zijn wij aan ’t flikkeren gegaan
en wanneer dien dans uitgespeeld was
dronken wij dan ook samen een glas.
En ik vroeg het meisje voor ’t begin:
“Word mijn vriendin.”
En terstond stemde zij toe,
dat deed goed aan mijn gemoed,
wij waren nu goed ’t akkoord,
zij blijft nu mijn liefste voort.
Waarlijk, zij is schoon,
dat meisje spant vooral de kroon.
Zij heeft enen hals,
zo niet te lang en nogal mals.
Ja, zij is gezond gelijk een bliek
en haar smoeltje bloost zoals een kriek
en daarbij is er in hare kin
een putje in.
Haar benen zijn rond en dik,
zij is rap, zij is van kwik,
en haar stem is als een klok,
ja zij is een ferme brok.
1 In West-Vlaanderen is “snel” synoniem van “mooi, aantrekkelijk” als het over meisjes gaat.
2 We weten niet met zekerheid waar Aloïs Van Peteghem vandaan komt. Hij was actief en “woonachtig” in Gent maar we vinden geen geboorte aldaar in de archieven. Er is een Aloysius Vanpeteghem, geboren op 24-02-1862 te Oostnieuwkerke (Staden), beroep “rondleurder”, gehuwd op 07-10-1891 te Tielt met Alida Maria Rosalia Descheemaecker (° 01-12-1867 te Tielt). Zowel de onderwerpen als het woordgebruik in zijn liedjes wijzen inderdaad in de richting van een West-Vlaamse afkomst, en het beroep “rondleurder” is zowat synoniem van marktzanger.
Volgens Roger Hessel: “Marktzanger Alois Van Peteghem, die zong van rond 1880 tot na 1930, drukte hij na 1918 zelfs zijn eigen liedbladen.” (uit: “De Filosofen van de straat”)
Hij zou dan ongeveer 20 jaar geweest zijn toen hij zijn zangcarriere begon.
 |
Partituur * Dikke Janet * |
 |
2. instrumentaal
|