Margarine

Nico de Haas, pseudoniem van Chris Nederveen (1854-1924), was een zogenaamde “karakterkomiek”, die daarmee in de voetsporen van zijn vader Marinus trad en menig theaterpodium besteeg. En ook zijn zoon Alex (1896-1973) was een gevierd cabaretier-liedjesschrijver. Tijdens de mobilisatie 1914-1918 stichtte hij (Alex) het soldatencabaret ‘De Petoet’, waarna hij in 1920 zijn beroepsdebuut als dichter-zanger maakte bij het cabaretensemble van de talentenontdekker Jean-Louis Pisuisse. Deze gaf in 1922 aan de eerste bundel Cabaretliedjes (Rotterdam, 1922) een aanmoedigend voorwoord mee. (Wim Ibo in “Biografisch Woordenboek van Nederland”). Aan Alex de Haas danken wij ook het behoud van een karrevracht originele nederlandstalige partituren die hij had verzameld en die  (helaas slechts een korte tijd) op het Internet werden gepubliceerd: een welgekomen bron voor het terugvinden van oude, vergeten melodieën.

Nico dus schreef een liedje over een nieuwe rage in die tijd: margarine als botervervanger. “Het was de Nederlander Antoon Jurgens die in 1871 de eerste margarinefabriek ter wereld opzette, in Oss. Hij werd nagevolgd door Simon van den Bergh, die in 1872 een soortgelijke fabriek opende, eveneens te Oss. Beide concurrenten stonden aan de basis van wat later het concern Unilever zou worden. Ook in 1872 opent de firma A. Bluijssen in Asten zijn margarinefabriek. Deze firma maakt een onstuimige ontwikkeling door en zal uiteindelijk in 144 eigen winkels naast boter, textiel en koloniale waren ook margarine aan de consument aanbieden in Nederland, België en Groot-Brittannië. Het bedrijf gaat failliet in 1907.” (bron: Wikipedia)

Boter was een belangrijk product voor de nederlandse veetelers, die waren allerminst opgezet met die nieuwe “kunstmatige” boter. De reclamejongens moesten dus het onderste uit de kan halen om de nieuwigheid verkocht te krijgen, maar de Haas gaf volop tegenwind en vertolkte de verzuchtingen van de veetelers in een spotlied. Dat moet rond 1875 geweest zijn.

Volgens Jaap van de Merwe in zijn “Groot Geïllustreerd Keukenmeiden Zangboek” gebruikte de Haas de melodie van “Margarethe” en hij was zo vriendelijk die er meteen bij te publiceren. Wij begrijpen uit de liedtekst dat die juist NIET gebaseerd is op een aria uit de opera “Margarethe” alias “Faust” van Charles Gounoud. Een andere aria hieruit “Ah! Ik lach, bij ’t zien van mijne schoonheid in dees spiegel” (Ah! Je ris) wordt te pas en te onpas gezongen door Bianca Castafiore in diverse albums van Kuifje, maar dit geheel terzijde.
De melodie van “Margarine” komt ons niettemin bekend voor, waar hebben we die nog gehoord? ⁽¹⁾

Aanvulling 27/11/2020

Volgens een liedblad van “François TREVE en Vrouw”, gedrukt bij “Drukkerij en Clicheerderij H. Van den Broeck – Jacobs uit Aalst wordt het gezongen op de melodie van ” ’t Is niet allerbest”, ons onbekend.

⁽¹⁾ De aanhef van het refrein doet denken aan “Trois jeunes tambours s’en revenaient de guerre” alias “Drie schuintamboers, die kwamen uit het Oosten“. En (dus) ook aan de tune van “Boemba“, de geliefde clown van de kleutertjes.

	Partituur * Margarine *
	1. instrumentaal

Tags: 023