De Vlaemsche Werkman
Lied van Pieter Eggerickx op de melodie van “Dis-moi soldat, ’t en souviens-tu?“, circa 1850; het originele liedblad is te bekijken in de Gentse Universiteitsbibliotheek.
Over Pieter Eggerickx schrijft Peter Notte in “De Vlaamse kleinkunstbeweging na de Tweede Wereldoorlog. Een historisch overzicht.”:
“Naast de eerder burgerlijke muziek van o.m. Hullebroeck waren er natuurlijk de marktzangers, die ten onrechte in de Vlaamse cultuurgeschiedenis vaak worden doodgezwegen. Deze entertainers van de lagere sociale klassen, die rondtrokken langs de verschillende dorpen en steden, maakten gebruik van bekende melodieën en verkochten blaadjes, waarop de teksten van hun liedjes stonden. Sommigen van hen, zoals Karel Waeri en Joseph Sadones, zongen hun eigen teksten. Anderen, zoals de blinde Pieter Eggerickx, zongen teksten van o.m. J.H.Arens of Napoleon Destanberg. Zij werkten zeer professioneel en lieten zich meestal door enkele muzikanten begeleiden.”
Wij delen de (voorzichtige) ergernis van deze auteur inzake het wegmoffelen van het marktzangersrepertoire door de snobs van de “Vlaamsche beweging”; dat is en was een belangrijk motief voor ons om – met onze bescheiden mogelijkheden – hierrond flink wat tegengas te geven.
Onderstaand lied hebben we niet teruggevonden in “Al de liberale liedjes en gedichten van Napoleon Destanberg 1846-1866”, maar het is wel duidelijk dezelfde stijl.
Een paar voorbeelden:
Het zou dus zomaar kunnen dat Destanberg ook deze tekst aan Eggerickx leverde; in de inleiding van zijn boek zegt Destanberg overigens dat hij niet al zijn teksten heeft opgenomen.
De Vlaemsche Werkman
Waar is de tijd dat overvloed en weelde
mij lachten toe voor mijnen arbeidsloon
en mijn gezin mij steeds zo minzaam streelde
gezond en rein in mijne warme woon?
Geen smart of kommer die mij ’t harte griefde
elk avondstond geknield dankten wij God.
Bemind van vrouw, omringd van kinderliefde
o dan, o ja, hoogst zalig was mijn lot.
Bemind van vrouw, omringd van kinderliefde
o dan, o ja, hoogst zalig was mijn lot,
o dan, o ja, hoogst zalig was mijn lot.
Nu zonder werk, geen brood, geen vuur, noch kleren
verkleumd door ziekt’ en bittren hongersnood
de duren tijd komt nog ons ramp vermeren
rampzalig lot! Waren wij allen dood.
Voor kind en vrouw die mij naar nooddurft vroegen
Zou’k beedlen gaan? O God wat diep verdriet!
Ach, geef me werk, ‘k zal zonder rusten zwoegen,
de bedelzak past aan de Vlaming niet.
Zo sprak een man, daar hij met trage schreden
en ’t oog verwilderd heen en weder trad.
Daar zijn gezin met afgematte leden
in enen hoek opeen gekropen zat.
De wanhoop ook stond op des moeders wangen,
haar kindje teer dat snikte van den dorst.
Zij wil’t nogmaals aan haren boezem prangen,
helaas het vond een uitgedroogde borst.
O gij die rust op zachte donzen bedden
wie de fortuin met gunsten heeft belaên,
wil d’arbeidsman toch van de wanhoop redden,
die werken wil heeft steeds recht tot bestaan.
Ach, laat u ’t hart door medelijden raken,
brengt hulp en troost in ’s werkmans huisgezin.
Ge zult een overgrote wellust smaken:
een weldaad brengt geluk en zegen in.
 |
Partituur * De Vlaemsche werkman * |
 |
1. instrumentaal
|