Integratie

Enkele jaren geleden – het moet op het einde van de 20e eeuw geweest zijn – trok een klein krantenbericht mijn aandacht. Daarin verwonderde minister van Staat Mark Eyskens zich over de intolerantie ten opzichte van de immigranten die vol hoop naar ons land kwamen om er een nieuw leven op te bouwen, maar die tegelijk de band met hun land van oorsprong en hun eigen cultuur in ere wilden houden. Dat zou volgens rechts-denkend Vlaanderen ontoelaatbaar zijn.

Nochtans deden en doen Vlaamse emigranten precies hetzelfde en worden ze daarin zowel financieel als moreel gesteund door datzelfde Vlaanderen…

Een gekend voorbeeld is “De Gazette van Detroit” die in augustus 1914 voor het eerst verscheen en zich richtte tot de vele uitgeweken Vlamingen die in Amerika op zoek gingen naar een beter leven. Die uittocht was bescheiden begonnen kort nadat Columbus Amerika “ontdekte” (1 van zijn navigatoren was een Vlaming) en leidde in 1624 tot een eerste Vlaamse nederzetting in Manhattan – allicht op de vlucht voor de vreselijke wandaden van de Spaanse bezetter en de 80-jarige oorlog.

Regelmatig ontstond een nieuwe golf van emigratie als er in onze streken weer redenen waren om te vluchten: de voortdurende oorlogen en vreemde bezettingen, epidemieën, hongersnood. Zo ook weer in het midden van de 19e eeuw toen keer op keer de aardappeloogst mislukte en het kersverse België in zware hongersnood verkeerde. U moet hierbij bedenken dat “patatten met karnemelk” de dagelijkse hoofdmaaltijd was van de arme plattelandsbevolking, dus geen patatten was simpelweg geen eten.

Het moet dan ook niet verbazen dat vele “grote Amerikanen” een stamboom hebben die naar Vlaanderen wijst: Benjamin Franklin heeft zijn wortels in Ieper, Theodore en Franklin Roosevelt stammen af van Pieter Winne uit Gent en – horresco referens – George Bush is een tak aan de stamboom van Willem Baudartius uit Deinze. En waar komt de naam “Santa Claus” vandaan dacht u? Men beweert zelfs dat de “American Declaration of Independance” duidelijk Vlaamse invloeden verraadt.

In 1889 kwam Kamiel Cools, toen 15 jaar, vanuit het West-Vlaamse Moorslede in Detroit terecht en ergerde zich meteen aan het feit dat de vele andere Vlamingen die hij tegenkwam zich erg geïsoleerd voelden omdat de Belgische diplomaten uitsluitend Frans spraken. Hij stichtte de vereniging “Voor Vlaams en Recht” en begon met het verspreiden van Vlaamse boeken. Hij verdeelde “De Volksstem”, een vlaamstalige krant uit Wisconsin, en in 1907 werd hij correspondent voor “De Gazette van Moline” (Illinois), terwijl hij in 1913 begon met de publicatie van een “Vlaamsche Almanak”.

Uiteindelijk vond hij genoeg sponsors en medestanders om in 1914 zijn eigen “Gazette van Detroit” uit te geven, niet toevallig in een periode waarin nogmaals een grote emigratiegolf op gang kwam ten gevolge van Wereldoorlog I. En dat werkte ook in de andere richting: het Amerikaanse leger kon rekenen op tienduizenden vrijwilligers met Vlaamse roots die hun familie wilden helpen bevrijden. De krant bestaat nog¹, maar de nakomelingen van de stichters spreken geen Vlaams meer en hebben ook geen contacten meer met de (verre) familie in Vlaanderen. Rond 1980 hadden ze moeite om te overleven, zowel financieel als inzake medewerking, vandaar dat er toen sprake was van Vlaamse subsidies.

In het lied vergelijken we – oppervlakkig, het is een lied en geen wetenschappelijk onderzoek – de precaire toestand van vele van die indertijd voor armoede en miserie gevluchte Vlamingen met de golf van vluchtelingen en asielzoekers die ons land massaal als toevlucht zochten. Voordien was Amerika voor ons het land van melk en honig, nu zijn wij blijkbaar rijk en voorspoedig genoeg om voor anderen die rol te vervullen. Al zijn er uiteraard grote verschillen: Amerika was goed voorzien van onontgonnen gebied, dat is bij ons niet het geval. En de Vlaamse emigranten konden ginder niet genieten van een goed uitgewerkt systeem van sociale zekerheid, nog altijd niet overigens.

¹ aanvulling: de krant heeft opgehouden te bestaan in 2018 maar het hele archief is nu online te bekijken

	Partituur * Integratie *
	1. instrumentaal

Tags: 119