Het lied van Pater Damiaan
Jozef De Veuster (1840-1889), alias Pater Damiaan, wordt nog steeds overal geacht en geprezen als de man die koppig bleef ijveren voor het welzijn en het zieleheil van de uitgestoten melaatsen op Molokaï bij Hawaï. De Vlamingen verkozen hem in 2005 tot “grootste Belg aller tijden” en het Vatikaan heeft hem “heilig” verklaard in 2009. Dat laatste had al veel eerder gekund, maar omdat Damiaan zelf ook stierf aan lepra was dat in zijn tijd ondenkbaar: men dacht toen immers dat lepra een neveneffect van syfilis was en dus was Damiaan een ontuchtig, zondig man… Toch werd al in 1895 voor hem een standbeeld opgericht in Leuven, en in 1936, na aandringen van Leopold III bij de Amerikaanse president Roosevelt, kwam zijn stoffelijk overschot toe te Antwerpen met het opleidingsschip “De Mercator”, waarna het naar Leuven werd overgebracht.
Bij die gelegenheid schreef en zong marktzanger Frans Jacobs “Het lied van Pater Damiaan” op de melodie van “Si petite”, een hit uit 1933 van Lucienne Boyer. Lucienne Boyer (1903-1983) werd vooral bekend met het lied “Parlez-moi d’amour” in 1930.
Haar dochter Jaqueline Boyer (echte naam Eliane Ducos) zong in 1960 over “Tom Pillibi” en won er het Eurovisie Songfestival mee.
Over Frans Jacobs schreef Jef Klausing in 1987 in “De Plate”, het tijdschrift van de gelijknamige Oostendse heemkring:
De actualiteit van de liederen die Frans JACOBS bracht bestond zeker niet alleen uit moorden, coureurs en andere dergelijke onderwerpen die nu dikke koppen halen in de kranten. Wat opvalt bij het bekijken van dit repertorium is het feit dat hij de liederen die bij ons langs grammofoonplaat en radio in de toenmalige "hit-parade" kwamen en die ingevoerd werden uit Frankrijk, Duitsland en Nederland, van een Vlaamse tekst voorzag die zijn publiek kon verstaan en zingen. Naast grammofoon en radio werden diezelfde import-liederen eveneens op de markten gezonden en de teksten verkocht. Destijds, in de jaren dertig, waren er onder meer twee groepen die regelmatig de donderdagmarkt van Oostende bezochten. De "Volendammers" brachten de toen bekende Nederlandse liedjes en er was ook een groep die uitsluitend Franse schlagers zong en de teksten verkocht op grote bladen. Deze groepen waren op gebied van aantal, instrumentatie, muzikale kennis en zelfs kledij (de "Volendammers" waren in Nederlandse klederdracht en op klompen !) veruit beter dan onze marktzangers. Ze brachten evenwel uitsluitend producten in een vreemde taal, het Nederlands hierbij begrepen ! Het was toen de verdienste van Frans JACOBS, zowel als van TAMBOER en anderen dat ze op de markten kwamen met liederen gemaakt op de allernieuwste schlagermelodieën, maar met woorden die de gewone mens kon begrijpen en zelf zingen. Ook dit gebeurt nog hedendaags langs radio en fonoplaat : Vlaamse kunstenaars zingen buitenlandse melodieën met Vlaamse teksten. Voor de 51 liederen van Frans JACOBS die ik bezit, werden 40 verschillende melodieën gebruikt. Als dat geen schlagerparade was in die tijd !
In tegenstelling tot het originele franse lied zingen wij de tekst van Frans Jacobs redelijk “a tempo”, zodat onze toehoorders makkelijker kunnen meezingen als ze dat willen.
Het lied van Pater Damiaan
O, gegroet is den naam van dien held
zijnen daad heeft de wereld versteld
hij vertrok naar de streke met moed
waar de ziekte melaatsheid zo woedt.
Jarenlang daar getroost en gezwoegd
en hem met de slachtoffers vervoegd,
stierf hij ginds zo een vreeslijke dood
d’heldendaad van die man is groot.
Geen mens op aard of hij denkt aan dien herder in het verschiet
die ginds op’t eiland zo ver van zijn land er het leven liet.
Geheiligd is hij die hem offerde voor zijn evenmens,
hij die de smart van zijn slachtoffers stelpte, dat was zijn wens.
’t Land van de smarten, ontbering en lijden heeft hij gedeeld.
Vaders en moeders ook kinders hun wonden zacht daar geheeld.
Honderden slachtoffers heeft hij geholpen in stervensnood
tot hem d’ellend’en de vreeslijke ziekte ook bracht ter dood.
Ons Vlaamsche land dat zal nooit meer vergeten d’eerwaarde man
Zijn heldenmoed is voor eeuwig gebleken op ’s wereldsbaan.
d’Hel op dees aard maar de hemel hierboven heeft hij voorwaar.
In ’t menslijk harte zul gij blijven leven, Heer Damiaan.
 |
Partituur * Het lied van Pater Damiaan * |
 |
1. Live 20-03-2009 St Joris-Winge - fragment
|
|
2. Si Petite - fragment
|