De Blanke Slavin
In het “Groot geïllustreerd Keukenmeiden Zangbook” van Jaap Van de Merwe vonden we een intrigerend stukje bladmuziek.
Het ziet eruit als een copie van een oude partituur, maar dat is “gezichtsbedrog” zoals u aan het eind van dit relaas zal ontdekken.
De melodie kwam ons bekend voor, maar Van de Merwe zelf gaf er weinig uitleg bij. Alleen dit:
De blanke slavin - Afkomstig van de Amerikaanse vakbondsman van Zweedse herkomst, Joe Hill, die o.a. ook "De rebelse meid" en "Should I Ever Be a Soldier" schreef en zong; in 1915 slaagden de verenigde werkgevers in de staat Utah erin, hem na een vervalst proces ter dood te doen veroordelen
De tekst van Joe Hill hebben we teruggevonden op de site Day Poems en geven we hier:
Worked every day in a laundry;
All that she made for food she paid,
So she slept on a park bench so soundly;
An old procuress spied her there,
And whispered softly in her ear:
CHORUS:
Come with me now, my girly,
Don’t sleep out in the cold;
Your face and tresses curly
Will bring you fame and gold,
Automobiles to ride in, diamonds and silks to wear,
You’ll be a star bright, down in the red light,
You’ll make your fortune there.
Same little girl, no more a pearl,
Walks all alone ‘long the river,
Five years have flown, her health is gone,
She would look at the water and shiver,
Whene’er she’d stop to rest and sleep,
She’d hear a voice call from the deep:
Girls in this way, fall every day,
And have been falling for ages,
Who is to blame? you know his name,
It’s the boss that pays starvation wages.
A homeless girl can always hear
Temptations calling everywhere
De melodie bleek (na nog wat meer speurwerk) door Joe Hill geleend te zijn van “Meet me tonight in Dreamland”, een compositie van Beth Slater Witson (tekst) en Leo Friedman (muziek), uitgegeven in 1909 door Will Rossiter, die alle rechten kocht maar de auteurs nooit betaalde. Niet dat er geen geld was: het werd met groot succes gezongen door Reine Davies en de uitgever verkocht in 1909 alleen al meer dan twee miljoen exemplaren van de partituur.
Uitvoeringen van dit lied zijn nog steeds te verkrijgen, ondermeer via iTunes, bijvoorbeeld een indrukwekkende close-harmonie versie van The Mills Brothers of populairdere versies van Bing Crosby (samen met de eertijds beroemde tante van George Clooney) en Judy Garland. Van die laatste is er ook een stukje film op YouTube – weliswaar enkel het refrein. Het is een extract van de film “In the Good Old Summertime”.
Van de Merwe heeft de tekst van Joe Hill gewoon zelf vertaald in 1970, zo blijkt uit “Het Geheugen van Nederland”: het hele archief van Jaap Van de Merwe is na zijn dood in 1989 overgemaakt aan Het Theatersinstituut in Nederland en ondertussen ingescand en gepubliceerd, samen zo’n 860 handgeschreven teksten en partituren.
Aan de tekst viel niet veel meer te bewerken, voor de muziekbegeleiding hebben we diverse bronnen en ons eigen gehoor geraadpleegd om er mooie akkoorden bij te verzinnen.
De Blanke Slavin
‘r Was eens een meid, één brok aardigheid,
die werkte in stoomwasserijen.
’t Loontje ging heen aan eten alleen,
en haar bed was een park, of de keien…
Een hoeremadam ontdekte haar daar,
die lispelde lokkend vals tot haar:
Refrein:
Kom jij eens hier, lief wijfje! Wat doe jij in de kou?
Met zo’n verleid’lijk lijfje is dat toch niks voor jou?
Als ik eens mooie kleren en opschik voor jou zocht?
J’leeft aangenaam lekker warm achter ’t raam!
Bij mij is jouw kostje gekocht!
Die zelfde meid, gekneusd door de tijd,
sloft eenzaam en oud voor haar jaren
moe langs de kâ, een paar jaar daarna,
somtijds blijft zij in’t water staan staren.
En piekert zij dan: “Waar slaap ik vannacht?”,
dan klotst het daar onheilspellend zacht:
Dagelijks gaan zo meisjes eraan!
Zo was het en zo is’t gebleven.
Wie is de schuld? Dat is gauw onthuld:
al die bazen die hongerloon geven!
Want wat moet een meid die in armoe mokt
als schijnbaar haar plots de weelde lokt…
 |
Partituur * De Blanke Slavin * |
 |
1. instrumentaal
|
Aanvulling 1-3-2023
Ook “De Straatzangers” (Max Van Praag & Willy Alberti) zongen deze melodie, met een andere tekst weliswaar: “Moet er steeds oorlog wezen“
1 reactie
Het refrein lijkt ook heel sterk op “La grande Melie” (1910, Georges Isnel / Henri Dickson / René Casabianca)
De strofen evenwel totaal niet. Wie heeft wie geïnspireerd?