De gedecoreerde werkman
uit een bundel gefotocopieerde liedbladen – verzameling Ruttens
Gezongen en verkocht door Petrus Arcque, Hektoliterstraat 18, Brussel
De drukkwaliteit van liedbladen is al niet denderend, als ze dan ook nog een paar keer door de fotocopiemachine zijn gehaald is de leesbaarheid een probleem. Toch vonden we het de moeite om dit lied te recontrueren.
Het is het verhaal van een werknemer die na dertig jaar hard labeur in ’t fabriek voelt dat de jaren beginnen te wegen en dat hij zijn huidige job niet meer aankan.
Zijn baas laat hem verstaan dat hij moeilijk werknemers kan blijven betalen als ze niet meer kunnen presteren, en dat begrijpt onze arme werknemer ook wel. Kon hij dan niet op pre-pensioen of zo? Neen, pensioen was nog niet uitgevonden, er zat niks anders op dan te gaan bedelen om werk of brood. Maar dat lukt niet, en uiteindelijk zet hij zich aan de waterkant en sterft. In de 4e en laatste strofe volgt de moraal: iemand die werkt tot hij niet meer kan zou niet verplicht mogen zijn om daarna te gaan bedelen. Met zijn medaille voor jaren dienst kan hij geen eten kopen, wie geld heeft zou spontaan moeten bijspringen. Eigenlijk dus een oproep tot een vorm van sociale zekerheid!
Het lied is oorspronkelijk allicht volledig in het dialect gedicht en gezongen, we zullen op het eind wat “vertalingen” toevoegen.
Een zangwijze werd niet aangegeven, maar we vinden dat de melodie van “Bei der blonden Kathrein” uit 1934 er goed bij past.
De gedecoreerde werkman
’t Was nen aven werkman
zijnen naam die was Jan
hij werkte al meer dan dertig jaren
op het zelfde fabriek
van het werk gene schrik
maar de soekelaar werd gewaar
dat ‘m zijn macht verloos
en hij dacht das ni roos
wel hoe zal ik nu toch gaan varen?
Mijn werk is slecht gedaan
zal de meester ’t verstaan,
wel och God, waar moet ik nu gaan?
De werkman had verdriet
lang duren kost dat niet
nen dag zaa de meester: “Mijnen brave
ge kunt uw werk nemier
het doet aan mijn hert zier,
zonder werken kan ik u niet haven.”
“Goed,” za den armen vent,
“het is het reglement,
ge kunt niks ni meer doen met nen ave;
te lui en ben ik niet
en g’hebt mij niet verniet,
wel meester ‘k ga hier weg subiet.
Dan malheur op malheur
overal aan de deur
niet meer weten waar slapen of eten
en zonder hoop of macht
in den bitteren nacht
hem daar aan ’t water neergezeten.
Daar, ver van ’t volk, ’t lawijt
brak zijn hart van droefheid
en hij zaa: “‘k Ben van alleman vergeten,
niemand niet die mij zukt,
alleman die mij vlucht.”
Van verdriet gaf zijn lesten zucht.
’t Is den eersten man niet
die zo sterft van verdriet
alleman die en durft niet gaan klagen
en den braven werkman
die zo lang werkt dat’m kan
en zou nooit zijn brood moeten vragen.
Hij wordt gedecoreerd
maar als hem iets mankeert
dan zullen z’het hem toch ni dragen.
De werkman is niet fier
hij en vraagt zo geen sier
maar is’t vandoen help hem wa mier.
 |
Partituur * De gedecoreerde werkman * |
 |
1. instrumentaal
|
- aven werkman = oude werkman
- soekelaar = sukkelaar
- verloos = verloor
- das ni roos = dat is niet rooskleurig, niet OK
- hoe zal ik nu toch gaan varen = hoe zal het mij vergaan
- zaa = zei
- nemier = niet meer
- hert zier = hart pijn
- u niet haven = u niet houden
- za = zei
- niks ni meer doen met nen ave = niks aanvangen met een ouwe
- g’hebt mij niet verniet = ik werk niet gratis
- die mij zukt = die mij zoekt
- lesten zucht = laatste zucht
- dan zullen z’het hem toch ni dragen = zullen ze het hem niet komen brengen
- helpt hem wa mier = helpt hem wat meer
2 Commentaren
De internationale
Ontwaakt verworpenen der aarde
Ontwaakt verdoemd in honger sfeer
Redelijk willen stroomt over de aarde
En die vloed rijst al meer en meer
Sterf gij oude vormen en gedachten
Slaaf geborenen ontwaak ontwaak
De wereld steunt op nieuwe krachten
Begeerte heeft ons aangeraakt
Refrein
Makkers ten laatste maal
Tot de strijd ons geschaard
En de internationale
Zal morgen heersen op aard
De staat verdrukt , de wet is gelogen
De rijkaard leeft zelfzuchtig voort
Tot t’merg word de arme uitgezogen
En zijn recht is een ijdel woord
Wij zijn t’moe naar d’ander wil te leven
Broeders hoor hoe gelijkheid spreekt
Geen recht waar plicht is opgeheven
Geen plicht leert zij waar recht ontbreekt
Refrein
De heersers door duivelse listen
Bedwelmen ons met bloedigen damp
Broeders strijd niet meer voor d’ander twisten
Breek de rijen , hier is uw kamp
Gij die ons tot helden wilt maken
O barbaren denk wat gij doet
Wij hebben wapenen om hen te raken
Die dorstig schijnen naar ons bloed
Refrein
_______________________
Indien mijn inlichtingen juist zijn komt dit overbekende protestlied oorspronkelijk uit Frankrijk . Het zou ook tijdens de revolutie in Rusland , en daarna zowat overal ter wereld gezongen worden ;
Andreas
“De oorspronkelijke tekst van de ‘Internationale’ werd geschreven door Eugène Pottier (1816-1887), waarschijnlijk in 1871. Bij ons wordt het lied meestal gezongen in de Nederlandse vertaling van Henriëtte Roland Holst: ‘Ontwaakt verworpenen der aarde .. .’ De muziek werd in 1888 gecomponeerd door Pierre De Geyter (1848-1932).”
Citaat uit “Strijdlawijt – Honderd jaar werkmansliederen”, Collectief Vive la Sociale, 2013, ISBN 9789491297526