O vader, kom huiswaarts
Schoolboekje (1905) van pater C.H.M. Dieks uit Tilburg
In 1864 schreef de Australiër Henry Clay Work het lied “Father, come home”. Pater C.H.M. Dieks uit Tilburg maakte er naar het schijnt een vrij letterlijke vertaling van die hij in een schoolboekje opnam met allerlei waarschuwingen over de gevaren van Koning Alcohol. In dat boekje vinden we zelf het lied niet terug … maar het was in elk geval gekend bij de marktzangers, vooral in Nederland. Getuige de tientallen liedblaadjes die de Kon. Bibliotheek in Den Haag er van bewaart. Daarin zien we dat er een nederlands liedblad van verscheen enkele jaren na het uitbrengen van het origineel in de angelsaksische wereld, zowat 150 jaar geleden.
Wij kennen het als het lijflied van Jeroom uit “Jeroom en Benzamien”, een tv-serie anno 1965 naar het boek van Ernest Claes (1947). Daar waar Benzamien (acteur Luc Philips) steevast het gedicht “De echtscheiding, van Hendrik Corneliszoon Tollens” (1) voordroeg, zong Jeroom (acteur Robert Marcel) het treurige lied van de vader die maar niet naar huis kwam.
De melodie lijkt inderdaad zeer sterk op het australische origineel.
uit “Come home, father.” Little Mary’s song, sung by Madame Anna Bishop
De tekst zoals wij die in een schriftje vonden had echter al heel wat te lijden gehad van de mondelinge overlevering. Een later ontdekt origineel marktzangers-liedblad zag er al iets beter uit!
O vader, kom huiswaarts
Auteur: onbekende vertaler circa 1870Componist: H.C.Work (‘Father, come home’) – 1864
O vader o vader kom huiswaarts met mij.
De klok slaat reeds één op de kerk.
Ge zegde toch vader, te komen naar huis
zodra als gedaan was uw werk.
Het vuur is gedoofd, geen licht meer in huis,
en moeder verlangt u te zien.
Want ach, onze Benny ligt ziek op haar schoot
en niemand die hulpe komt biên.
Kom thuis, kom thuis, kom thuis,
o vader o vader kom thuis!
O vader o vader kom huiswaarts met mij,
reeds twee uren slaat de klok nu.
Het huis is zo stil, onze Benny is ziek
en hij roept gestadig op u.
En moeder die denkt dat hij sterven zal
nog voor dat de donkren zal vliên.
Daarom lieve vader kom huiswaarts met mij
als gij hem nog levend wil zien.
Kom thuis, kom thuis, kom thuis,
o vader o vader kom thuis!
O vader o vader kom huiswaarts met mij
want moeder die schreit van verdriet.
Ze kust onze Benny zo teer en zo zacht
terwijl hij geen lachje meer biedt.
Zij wringt hare handen krimpend ineen,
ze is er zo droevig van hart.
Ze zucht: “O mijn God toch, mijn kindje dat sterft”
en lijdt toch zo veel bittre smart.
Kom thuis, kom thuis, kom thuis,
o vader o vader kom thuis!
O vader o vader kom huiswaarts met mij,
de klok op de toren slaat drie.
Het huis is zo ledig en d’uren zo lang
daar moeder en ik u niet zien.
Het is er zo droevig, Benny is dood
door d’englen ten hemel gebracht.
En dit zijn de woorden al stervend hij sprak:
“Kus vader voor mij goede nacht!”
Kom thuis, kom thuis, kom thuis,
o vader o vader kom thuis!
 |
Partituur * De dronkaard * |
 |
1. instrumentaal
|
(1) het gedicht begint als volgt:
“Niet steeds is de liefde bestendig van duur,
Hoe snel zij den boezem deed jagen;
Zij bluscht wel somwijlen ontijdig haar vuur,
Hoe hel zij de vonk had geslagen;
En strikt zij haar bloemen weêr los van het paar
Dan tilt het, o jammer! zijn keten zoo zwaar,
En kan die welras niet meer dragen.”
… waarna nog 25 (!) strofen volgen, op weg naar een dramatisch orgelpunt, maar van de toehoorders werd dus heel wat geduld gevraagd om dit tot het einde toe te aanhoren.
Als u op zoek was naar zo’n lang gedicht voor gebruik op een familiefeest, dan kan u hier de complete tekst ophalen. We vonden ‘m in het boek “Gedichten van H. Tollens, C.z., tweede deel, vierde druk”, Rotterdam 1822, gratis te bekijken in Google Books.
3 Commentaren
Volgens het boek “Kluchtige en politieke liederen van Karel Waeri”, uitgegeven door zijn zoon Pieter in 1899, is het lied “Kom ’t huis” op pagina 61-62 door Karel Waeri (1842-1898) geschreven op 7 maart 1884. De tekst is vrijwel identiek aan wat hierboven staat. Volgens de samensteller heeft zijn vader alle liedjes in dit boek helemaal zelf geschreven. Zou kunnen, maar het is toch eigenaardig dat uitgerekend bij deze tekst geen “stemme”, geen zangwijze vermeld staat… Het is ook helemaal zijn stijl niet (“kom huiswaarts”) en er is geen spoor van Gents volks taalgebruik.
Hello
Nog een heel oud liedje over wat de drank met een mens kan doen .
Andreas
De kroeg
Kom zet u neder wij gaan nog iets drinken
Op de gezondheid van al uw vrienden
Hallo kastelijn , een rondje voor mij
Het werk is gedaan , nu zijn wij vrij
Voor mij niet meer , ik moet huiswaarts keren
Zo sprak een man in half versleten kleren
Een ander sprak : Trek het u niet aan
Het werk is gedaan , wij mogen drinken gaan
En thuis waar vrouw en kind hem wacht
Kwam hij bedronken aan rond middernacht
Refrein
Hij sprak : vrouw ik ben zat
O wat heb ik plezier gehad
Als men gans de week moet werken
Mag men zich s’zaterdags wel wat versterken
Als ik drink heb ik u lief
Dan noem ik u mijn hartedief
De vrouw sprak man ik wil het u vergeven
Het is de eerste maal in uw leven
Wat de vrouw ook zei , het kon niet meer baten
Den drank helaas kon hij niet meer laten
Van het werk ging hij naar de kroeg
Luisterde niet als zijn kindje kloeg
Vader kom naar huis , wij zitten zonder eten
Hij was door den drank zijn vrouw en kind vergeten
En door het misbruik zoals het dikwijls gaat
Liepen vrouw en kind bedelend langs de straat
De man gans aan den drank verslaafd
Werd als een hond overal weggejaagd
Refrein
Als hij dan vrouw en kind weerzag
En zij verweet hem zijn slecht gedrag
Sprak hij : Vrouw wil het mij vergeven
Ik kan zonder alcohol niet meer leven
De vrouw smeekte hem dan zo teer
Keer toch tot uw vroeger leven weer
Gij laat mij en onze kleine
Van honger en gebrek wegkwijnen
Hij zocht vergeefs nog werk te vinden
Vroeg ondersteuning aan zijn vroegere vrienden
Maar geen enkele die daar gehoor aan gaf
Tot men uitgeput op zekeren dag
Door het drankmisbruik de man zag neerploffen
Hij was door een beroerte getroffen
En toen men hem naar het gasthuis bracht
Waar zijn vrouw en kindje waakte dag en nacht
Het knaapje smeekte aan den opperheer
Ach beste man , schenk mij mijn vader weer
Refrein
Hij sprak kind ik heb misdaan
Genees ik dan is het ook gedaan
Ik zweer u trouw nooit meer te drinken
Ook is het gedaan met mijn vroegere vrienden
Ik haat en vervloek den sterken drank
Hij bracht ons armoe en schand
Maar terwijl hij sprak van een nieuw leven
Kwam hij zijn laatste snik te geven
___________________________
Dit lied (tekst en melodie) werd door Walther Van Riet gepubliceerd in “Zo de ouden zongen”, 1983, Drukkerij Rinda, uitgave van Volkskunstgroep Drieske Nijpers, pag. 332-333