En voor vijf frank …
De marktzangers verdwenen in Vlaanderen circa 1955. Daar waren verschillende redenen voor, maar de opkomst van nieuwe media in al hun vormen heeft er zeker mee de hand in gehad. De kranten werden steeds democratischer en werden geïllustreerd met foto’s, radiotoestellen waren betaalbaar geworden, de TV kwam eraan. 
En in de café stonden overal Juke-Boxen (de voorloper van iTunes), één van de vele gevolgen van de permanente aanwezigheid van Amerikaanse soldaten en zakenlui die sinds WO II vaste voet aan de Europese wal hadden gekregen.
Gelukkig stonden op die jukebox niet alleen hits van Elvis Presley, Perry Como, The Platters en meer van dat fraais, ook plaatselijke lolbroeken maakten plaatjes in plaats van café-chantants af te schuimen.
Voor de jonge lezertjes: in de jaren 60 kon je op zo’n jukebox in ruil voor een muntstuk van 5 frank welgeteld 3 liedjes programmeren. Zonder deze kennis is de dubbele bodem van het hier besproken lied niet duidelijk…
In het Antwerpse was “Frankie Records” gespecialiseerd in beide genres en een kringetje cabaretiers-tektschrijvers probeerde de mogelijkheden uit van het nieuwe medium.
Louis Baret “JukeBox Boogie”
Eén van de productiefste tekstschrijvers was Louis Baret (1914-2003), de zingende haarkapper uit Merksem, die eerst bekendheid verwierf als DJ op radio Luxemburg en als presentator – nog voor Tony Corsari – bekend werd. Zijn hese stem is te horen op talrijke plaatopnames, met bijna vergeten liedjes zoals “Ik heb een zwak voor de pitjesbak”, “Een kusje bij ’t autobusje” en andere.
Hij kwam in contact met Colette, een café-uitbaatster (? van zijn stamkroeg) uit Schoten en schreef een aantal teksten die door “Ned Hunner” (pseudoniem van ?) op muziek werden gezet. Gemene deler van al die teksten: het refrein probeert de toehoorder op “vieze gedachten” te brengen; pas bij het aandachtig beluisteren van de strofes wordt het duidelijk dat het allemaal zeer onschuldig is. Een praktijk die marktzangers ook veelvuldig toepasten.
Zo bv. “Wie gaat er mee naar de kelder om ne plon te steken bij mij?”
Of: “Het vat is af Colette; houdt gij den tap maar efkes vast: ik vind het gat wel op den tast“.
Of nog: “Als ‘m iets doet doet ‘m het goed, maar ‘k moet er dagen staan voor zagen”.
Zo ook het lied “En voor 5 frank … moogde drie keren” (maar dan in ’t Antwerps), dat de B-kant was van de single “Pruimenpap” (Wie heeft er zeepsop in de pruimenpap gedaan?) waarvan we ook een 45T single-versie vonden gezongen door Johnny Jordaan.
Alle singeltjes van Colette werden door Frankie Records verzameld op een LP met “12 successen”. Dat wisten we niet tot we toevallig een exemplaar in de platenrekken van recyclage-winkel “Het Spit” in Leuven zagen staan. Juist op tijd, want 1 van de specialiteiten van het huis is het persen van slakommen uit het vinyl van oude LP’s…
Ook in het Brusselse werden om en rond Expo 58 talrijke plaatjes gemaakt met vergelijkbare humor, zij het dan in het Brusselse dialect. De “Neuve Brusseleir” (“Maine Vaugel es goan vleege”), “Eddie Roos” (“De Witte Muis“) enzovoort. Die plaatjes stonden indertijd op de jukebox in het “Café en Feestzaal Concordia” te Leefdaal, waar “tante” Bertha Gijns, de zus van mijn oma “Wis Bak” en dus feitelijk de tante van mijn vader, altijd een beetje streng naar me keek als ik als snotneus dergelijke plaatjes opzette…
 |
 |
We komen er allicht later op terug, want ook van deze reeks liedjes heeft Wreed & Plezant er enkele op het repertoire staan.
En voor 5 frank
En voor vijf frank moogde drie keren
als ge’t niet kunt dan moet ge’t leren,
zie dat ge’t slippeke vindt en steekt er dan niet neven
zijt maar gerust dat g’er plezier zult aan beleven.
En voor vijf frank moogde drie keren
als ge’t niet kunt dan moet ge’t leren,
met uwe vinger op het knoppeke en het spel dat schiet in gang
’t kost maar vijf frank
en het duurt lang.
Er staat een jukebox bij Colette
die heel de boel op stelten zet
Het is er ‘k weet niet hoe plezant
en Colette zegt tegen iedere kalant:
En voor vijf frank moogde drie keren
als ge’t niet kunt dan moet ge’t leren,
zie dat ge’t slippeke vindt en steekt er dan niet neven
zijt maar gerust dat g’er plezier zult aan beleven.
En voor vijf frank moogde drie keren
als ge’t niet kunt dan moet ge’t leren,
met uwe vinger op het knoppeke en het spel dat schiet in gang
’t kost maar vijf frank
en het duurt lang.
 |
Partituur * En voor 5 frank * |
 |
1. En voor 5 frank (fragment) - Colette en De Rakkies
|
3 Commentaren
De schuilnaam Et Lams leest achterstevoren als “Te Smal” en Ned Hunner moet dan “En dunner” zijn. De componist Ned Hunner zou dus ook Louis Baret kunnen zijn.
In een ander lied waar hij aan meewerkt duikt de schuilnaam “Mie Rakel” op. Heeft u ‘m ?
Wie die Mie Rakel is weten we vooralsnog niet. De auteursnaam is te vinden in talrijke Vlaamse Hits tot 1970 zoals “Helicopter US Navy 66” van Samantha, “100.000 rozen” van Ronny Temmer, “De Majoretten” van Micha Marah en een tiental liedjes van Peggy zoals “Ik zoek een man” en “In Arizona”.
Ondertussen weten we vrijwel zeker dat “Mie Rakel” een “nom-de-plume” was van de Bruggeling Willy Lapouter, alias Willy Lustenhouwer.
he Johan,
Eddy Roos (Eddy of Eduard van Roosenbroeck)
hij was Antwerpenaar
na zijn solo carierre als Eddy Roos, trad hij mee op bij De Geuzen en de Sinjoren.
ik heb hem gebeld vorig jaar nog, hij woont in Wuustwezel, is 80 jaar, en doet al een geruime tijd niets meer met muziek, hij was ook niet geinteresseerd in een intervieuw of iest dergelijks.