Baekelandt met zijne bende (1802)

De titel verwijst NIET naar Leo Baekeland (1863-1944), in Sint-Martens Latem geboren maar op jonge leeftijd geëmigreerd naar Amerika om daar revolutionaire uitvindingen te doen zoals het “Velox”-fotopapier (doorverkocht aan Kodak) en de allereerste echte kunststof, het “bakeliet”, dat midden vorige eeuw overal werd ingezet als perfect modelleerbare isolator voor elektrische apparatuur (zoals bijvoorbeeld lichtschakelaars, behuizingen en draaiknoppen van radio’s en dergelijke, …) en niet te vergeten: fonoplaten op 78-toeren.

Het gaat wel over zijn quasi naamgenoot en misschien ver familielid Ludovicus Baekelandt (1774-1803), de beruchte struikrover en bendeleider die samen met 24 van zijn bendeleden stierf op het schavot.

Dezelfde Baekelandt die in een reeks stripverhalen wordt afgeschilderd als een soort van Vlaamse Robin Hood, wat wellicht nuttig is om er een spannend verhaal rond te verzinnen maar niet erg overeenstemt met het beeld dat we van hem krijgen uit de marktzangersblaadjes van die tijd.

Daarin wordt hij en de rest van zijn bende afgeschilderd als een bende nietsnutten en leeglopers, die door dronkenschap en seksuele uitspattingen uiteindelijk tot moorden werden gedreven.

In die tijd werd er door het gerecht geen rekening mee gehouden, nu zou zijn advocaat (die hij toen misschien niet eens had) zeker over zijn “ongelukkige jeugd” gepleit hebben. Zijn moeder was namelijk ook zijn (stief)zus en zijn vader stierf toen hij 5 was. Een jaar later werd hij “uitbesteed” (zeg maar als goedkope werkslaaf verkocht) aan boeren uit de streek. Een jaar of tien later liep hij weg en kwam Mattheus Danneel tegen; samen zagen ze maar 1 goede manier om aan geld te komen: roven en stelen. In 1799 – de fransen waren hier baas – ging hij bij het leger, denkend dat het een makkelijke manier was om aan kost en inwoon te geraken. Tijdens de veldtochten van dit plunderend zootje leerde hij allerminst respect op te brengen voor zijn medemens. De militaire tucht was niks voor hem, dus deserteerde hij in 1801, waardoor hij definitief in de illegaliteit belandde. Samen met andere deserteurs en hun liefjes – samen meer dan dertig personen – leefden ze in het Vrijbos van Houthulst en voorzagen ze in hun onderhoud met diefstal en struikroverij. Reeds in maart 1802 werden ze gevat en in augustus op het schavot gedood. Een meedogenloze straf voor een bende die uiteindelijk maar 1 moord pleegde, een beetje per ongeluk bij een uit de hand gelopen overval.

In “Het moordlied uit de XIXe eeuw” schrijft Julien De Vuyst over hem:

"In booswichterij, kon Baekelandt en zijn bende best wedijveren met de bende van Jan de Lichte. Baekelandt werd op 7 februari 1774 te Lendelede geboren en hij opereerde vooral in West-Vlaanderen. Volgens Simons en Verstappen (Roversbenden in Vlaanderen,1968, blz 67) was de bende van Baekelandt niet zo goed georganizeerd als deze van Jan de Lichte en het moet waar geweest zijn dat ze minder bloeddorstig waren, want er is maar een onder hen die een moord zou begaan hebben, dit volgens het "Relaes van de Dieften begaen door Ludovicus Baeklandt en zyne Medepligtigen"
Het zelfde liedblad "gerymd en gezongen door Van Neste" vermeldt ook nog de "Namen van de gonje die verwezen zyn tot de straffe des doods"
24 bendeleden van het Vrijbos kregen aldus de doodstraf en een zekere Judocus Claeys, 16 jaren Yzers en nog drie anderen "16 jaren opsluiting"
Hierop volgde het "Liedeken" over de moord welke als volgt aangegeven wordt in het Relaes: 

IX Accusatie Diefte met moord begaen op Pitthem, in den avond van 22 Fluviose Jaer 9 (11 februari 1801)"

Het lied waarnaar De Vuyst verwijst werd gezongen op de melodie van “Ik drink den nieuwen most“, een toentertijd zeer populaire melodie die bij tientallen liederen als zangwijze wordt vermeld. Naar onze normen en smaak zeer ouderwets, eentonig klinkend en ook zeer moeilijk zing- en begeleidbaar. Er is bovendien geen refrein.

We kunnen ons dan ook moeilijk voorstellen dat het door de toehoorders werd meegezongen: het is meer iets voor een zingende belleman of 1 van de zovele verhalen die gezongen werden tijdens het al even eentonige werk.

Oorspronkelijk bestond het lied uit 8 strofen, maar het is perfect mogelijk om het verhaal te schetsen door er 4 strofen van weg te laten, wat we dan ook gedaan hebben.

In “Komt vrienden, luistert naar dit lied” publiceerde Stefaan Top de achterkant van het liedblad, “gerymd en gezongen door VAN NESTE”, waarbij de akte van beschuldiging en de namen van alle bendeleden worden getoond.

	Partituur * Baekelandt met zijne bende *
	1. instrumentaal